De meeste Nijmeegse studenten die wel eens een 0.0-biertje, alcoholvrij wijntje of een mocktail drinken, nuttigen nog steeds vaak alcohol. Slechts een minderheid gebruikt alcoholvrije dranken als vervanger, blijkt uit recent onderzoek. ‘Eerstejaars denken vaak dat zuipen erbij hoort.’

Het drinken van alcohol werd al gauw een gewoonte toen hij in een studentenhuis ging wonen, vertelt masterstudent geneeskunde Jort Karstens (23). ‘We kookten vaak onder het genot van een biertje, en dronken er tijdens het eten nog één. Daarna gingen we nog even op de bank zitten met een derde pilsje erbij.’ Nu hij een aantal jaren ouder is, kiest hij vaker voor een alcoholvrij biertje.

Atse van Rijsewijk (22), masterstudent Neurophysics, heeft zo zijn eigen redenen om vaker voor alcoholvrij gerstenat te kiezen. Als wedstrijdroeier bij Phocas heeft hij te maken met een alcoholverbod, vanwege de negatieve effecten van alcohol op sportprestaties. ‘Tijdens feestjes neem ik vaak alcoholvrij bier omdat het net echt lijkt, niet omdat ik het lekkerder vind dan frisdrank’, vertelt hij. ‘Maar dan valt het minder op dat je geen alcohol aan het drinken bent.’

Het lukt hem niet altijd dit verborgen te houden, vertelt Atse. ‘Medestudenten kijken dan wel eens verbaasd op. Als ze vervolgens erachter komen dat ik niet drink vanwege het roeien, dan maakt het voor hen een stuk minder uit.’

Mocktails

Toch wordt het steeds normaler om een alcoholvrij biertje te bestellen op het terras. 45,3 procent van de Nijmeegse studenten heeft de Radler of mocktail ontdekt, blijkt uit een recent gepubliceerd onderzoek van het Healthy Student Life Project, een jaarlijks terugkerend onderzoek onder Radboudstudenten.

De tweede meetronde, waarin voor het eerst gevraagd werd naar alcoholvrije drankjes, liep van mei tot en met juli 2022. In totaal namen 4.318 studenten deel. Met alcoholvrije dranken worden dranken bedoeld die er hetzelfde uitzien als alcoholische varianten en die ook vergelijkbaar smaken, maar waar geen of slechts een heel klein beetje alcohol in zit. ‘Geen frisdranken dus,’ legt promovenda Kirsten van Hooijdonk uit, ‘maar wel alcoholvrije bieren, wijnen en mocktails.’

Einde van het studentenleven

Maar wat is de impact van die alcoholvrije dranken op het drankgebruik van studenten? In tegenstelling tot Jort en Atse drinken de meeste studenten (54,9 procent) nog steeds evenveel alcohol sinds ze zijn gestart met het drinken van alcoholvrije alternatieven. Het aandeel studenten dat alcoholvrije dranken drinkt met als doel om alcohol gedeeltelijk of helemaal te vervangen, is veel lager (17,4 procent). ‘Uit onze studie blijkt dat dit vaker wat oudere studenten zijn of studenten die samenwonen met hun partner’, zegt Van Hooijdonk. ‘Ze zijn het studentenleven mogelijk al wat ontgroeid.’

‘Er is een taboe onder studenten op het niet drinken van alcohol tijdens feestjes en borrels’

Dat hij tegenwoordig vaker 0.0 drinkt, heeft volgens Jort inderdaad te maken met zijn leeftijd. ‘Naarmate je wat ouder bent, wordt het iets meer geaccepteerd. Vaak zitten ouderejaars in een drukke studiefase waarin geen ruimte is voor veel alcohol. Bij mij ging op een gegeven moment de lol van veel alcohol drinken eraf. Nu drink ik steeds vaker met mijn vriendengroep alcoholvrij bier op het terras.’

Ook Atse merkt dat vooral eerstejaarsstudenten steevast naar ‘echte’ biertjes, wijntjes en cocktails grijpen. ‘Nieuwe studenten denken dat veel zuipen erbij hoort. Over het algemeen heerst er onder studenten een taboe op het niet drinken van alcohol tijdens feestjes en borrels.’ Oudere studenten kiezen vaker voor Radler of alcoholvrije speciaalbieren, ziet Atse om zich heen.

Opstap tot (meer) alcohol?

Nog een opvallende conclusie van de studie: 2,1 procent van de studenten is juist méér alcohol gaan drinken – of zelfs begonnen met het drinken van alcohol – sinds de ontdekking van alcoholvrije dranken. ‘Onderzoek hierover is nog erg beperkt maar het is aannemelijk dat alcoholvrije dranken jongeren bekender maakt met een merk of de smaak van alcohol. Hierdoor zou voor hen de stap naar alcohol mogelijk kleiner worden’, zegt Van Hooijdonk. Dat is, gezien de impact van alcohol op de gezondheid, nu net wat je niet wil.

De promovenda hoopt dat het onderzoek een steentje kan bijdragen aan het terugdringen van overmatig alcoholgebruik onder studenten. ‘Daarvoor is vervolgonderzoek nodig’, zegt ze. ‘Binnenkort starten er twee door ZonMw gefinancierde projecten. Het ene project gaat over het effect van reclame voor alcoholvrije dranken op het drinkgedrag. Het andere project gaat over het ontwikkelen van een interventie waarmee studenten hun alcoholgebruik zouden kunnen verminderen.’