Poëzie in tijden van crisis, oosterse poëzie, het verschil tussen katholieke en protestantse poëzie, de praktische kant van het schrijven van een gedicht en de vraag hoe je de essentie van een gedicht bewaart bij de vertaling ervan. De relatie tussen poëzie en religie kun je op verschillende manieren bekijken. In het gevarieerde symposium Poëzie en religie  worden deze manieren verkend in plenaire voordrachten en interviews en in vier workshops.

Hoofdgast is de beroemde Australische dichter Les Murray.  In de loop van zijn veertigjarige carrière publiceerde hij vele dichtbundels en won hij vele prestigieuze prijzen. Derek Walcott schreef over hem: “Er is momenteel geen Engelstalige poëzie die zo is geworteld in het sacrale, zo uitbundig lyrisch en tegelijk zo innig en gemoedelijk.” 

Les Murray schreef het gedicht Poëzie en religie. Dit gedicht inspireerde Neerlandicus Jos Joosten tot het schrijven van een essay over zijn ervaring bij het lezen van het gedicht. Murray draagt het gedicht voor en daarna voert hij een kort gesprek met de Nederlandse vertaler ervan: Maarten Elzinga. Een vraag zal zijn: hoe vertaal je poëzie en zorg je dat de betekenis bewaard blijft?

Jos Joosten gaat in gesprek met Peter Henk Steenhuis, redacteur filosofie bij dagblad Trouw, over de verschillende manieren waarop je naar de relatie tussen poëzie en religie kunt kijken.

Na dit plenaire deel kiezen deelnemers uit verschillende workshops:

In de de workshop poëzie in tijden van crisis  gaat Ria van den Brandt  in op de Holocaust. De Holocaust had een diepgaande invloed op de poëzie en religiositeit van de Joods-Duitse dichteres Nelly Sachs (1891-1970). Aan de hand van twee gedichten laat Ria van den Brandt zien op welke wijze Nelly Sachs’ neoromantische poëzie veranderde in een spirituele poëzie van de Durchschmerzung.

Hub Zwart gaat in zijn sessie in op het ontstaan van poëzie. Ooit was poëzie religie en religie poëzie. De oudste religieuze teksten hebben een poëtische vorm, de oudste poëtische teksten een religieuze inhoud. Geestelijke poëzie kan bogen op een lange traditie. Hub Zwart presenteert zijn eigen gedichten als  “archeologie”, als een manier om toegang te krijgen tot religieuze ervaringswerelden van weleer. Met het Johannes Evangelie als vertrekpunt bespreekt hij, in dialoog met het publiek, het hoe en waarom, het ontstaansproces, het scheppingsproces, van poëzie.

Paul van der Velde laat in  zijn sessie overpoëzie in het oude India zien dat middeleeuws Bengalen een collectie vreemde boeddhistische liederen heeft opgeleverd, die stuk voor stuk worden toegeschreven aan grote mystici. De beeldspraak in deze liederen is zo vreemd dat de gedichten letterlijk niet te volgen zijn, de traditie spreekt van ‘schemertaal’. Vertalen van deze liederen is dan ook een groot probleem, omdat vertalen meteen interpreteren inhoudt. Bovendien zijn ze in zo’n vreemde taal geschreven dat ook de letterlijk betekenis van de woorden niet altijd vastligt. In deze workshop gaat Van der Velde een paar van deze gedichten bekijken. Door de vreemde woordspelingen heen ontvouwt zich een mystieke wereld die alleen toegankelijk is voor de ingewijde en zou moeten leiden tot hevige extase.

Liesbeth Eugelink en Rien van den Berg gaan in hun sessie het publiek en elkaar bevragen over het verschil tussen en de vooroordelen over katholieke en protestantse poëzie. Kunnen de deelnemers raden welke gedichten werden geschreven door katholieke dan wel protestantse dichters? Wat is typisch protestants of katholiek? Of is er nauwelijks een verschil tussen hun teksten? 

Maria van Daalen dichter en Mambo Asogwe (Haïtiaanse vodoo-priesteres) sluit het symposium plenair af. Hoe beïnvloedt het geloof van Maria van Daalen haar gedichten. Haar werk wordt omschreven als mystiek en symbolisch. Wat is de relatie tussen haar religie en poëzie? Hierover zal Van Daalen kort vertellen, waarna zij zal voordragen uit eigen werk.

Poëzie en religie. De sensatie van het uitgestelde begrip
Soeterbeeck Programma en Wintertuin
Vrijdag 17 juni 2011, 13.00 – 17.00 uur
Studentenkerk Radboud Universiteit Nijmegen, Erasmuslaan 9A
Inschrijven