Medewerkers en studenten die aan de universiteit te maken krijgen met ongewenst gedrag, kunnen terecht bij een vertrouwenspersoon. Maar lang niet iedereen weet dat. En ook inhoudelijk schortte er nog wel wat aan de regeling. Daarom gaan per 1 september de regels op de schop.

Dat de omgangsvormen en veiligheid binnen de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen onderzocht worden, laat volgens universitair hoofddocent Inge Bleijenbergh opnieuw zien dat vertrouwenspersonen en een goede klachtenregeling aan een universiteit van groot belang zijn.

Maar dan moet de regeling waarin het werk van de vertrouwenspersonen is vastgelegd wel goed in elkaar zitten. Samen met collega’s is Bleijenbergh vanuit de Ondernemingsraad het afgelopen jaar druk geweest om met het college van bestuur in overeenstemming te komen over een nieuwe klachtenregeling. En dat is gelukt: gisteren gaven zowel Ondernemings- als studentenraad hun zegen aan het nieuwe document.

‘Op dit moment is het nog zo dat veel medewerkers de vertrouwenspersoon niet weten te vinden’, zegt Bleijenbergh. ‘Ik heb zelf vrouwelijke promovendi gesproken die te maken hebben gehad met ernstige schendingen, maar niet wisten van het bestaan van de vertrouwenspersonen.’ Volgens Bleijenbergh heeft het college van bestuur toegezegd studenten en medewerkers beter te informeren over het bestaan en de rol van vertrouwenspersonen. Ook zal er meer nadruk komen te liggen op preventie, door het geven van trainingen aan medewerkers en studenten.

Beter beschermd

Volgens de nieuwe regeling worden alle vertrouwenspersonen samengebracht in één centraal team. Voorheen voeren de faculteiten hun eigen koers, met eigen vertrouwenspersonen. Bleijenbergh: ‘Alle meldingen worden daarom voortaan centraal geregistreerd, bij vertrouwenspersonen die het college van bestuur achter zich hebben staan. De vertrouwenspersonen zijn daardoor beter beschermd en kunnen onafhankelijker te werk gaan.’

In het verleden werkten de vertrouwenspersonen daarnaast als bedrijfsmaatschappelijk werker en liepen die rollen in de praktijk soms door elkaar. Voor medewerkers was dat wel eens verwarrend. ‘De nieuwe regeling biedt daarin duidelijkheid’, zegt Bleijenbergh tevreden. De rollen van bedrijfsmaatschappelijk werker en vertrouwenspersoon worden niet door dezelfde persoon uitgevoerd.

Ook niet onbelangrijk – voor een universiteit die prat gaat op haar ‘meertalige campus’: studenten en medewerkers die geen Nederlands spreken, kunnen voortaan ook zonder taalbarrières een gesprek aanvragen. Binnen het centrale team van vertrouwenspersonen zullen meerdere personen in staat zijn om een goed gesprek te voeren in het Engels – binnen de faculteiten was dit volgens Bleijenbergh nog weleens anders.

‘Veel promovendi willen de relatie met hun promotor niet onder druk zetten – er is een grote afhankelijkheid.’

Is de regeling nu dan perfect? Dat niet, vindt het Bleijenbergh. ‘Er blijft altijd een bepaalde afhankelijkheid bestaan tussen de vertrouwenspersoon en zijn of haar werkgever: de universiteit.’ Volgens het OR-lid kan dat worden opgelost door te gaan werken met een externe ombudsfunctionaris. Vanuit de medezeggenschap wordt daar al jaren op aangedrongen, en volgens Bleijenbergh heeft het college toegezegd daarmee aan de slag te gaan.

Ook had Bleijenbergh liever gezien dat de termijn waarop iemand een klacht kan indienen via de vertrouwenspersoon, zou worden verlengd. ‘Nu is dat vastgelegd op twee jaar, met uitzondering van klachten over seksuele intimidatie. Maar kijk naar het traject van een promovendus: die doet al gauw vijf jaar over het schrijven van een proefschrift. Het moet daarna ook nog mogelijk zijn om een melding te doen over een promotor. Veel promovendi willen die relatie niet onder druk zetten – er is immers een grote afhankelijkheid.’

Studentenverenigingen

Studenten kunnen net zo goed als medewerkers naar een vertrouwenspersoon stappen, en daar ondersteuning krijgen bij het indienen van een klacht, bijvoorbeeld over intimiderend gedrag. Echter: alléén als het incident zich heeft voorgedaan op de campus, of studie-gerelateerd is. Gaat er iets mis in, zeg, een sociëteit van een studentenvereniging of kleedkamer van een sportvereniging, dan houdt de universiteit daar haar handen vanaf.

‘Dat hadden wij liever anders gezien’, reageert studentenraadslid Ties van der Stappen. ‘Door alle studentenorganisaties die gelieerd zijn aan de universiteit onder de regeling te laten vallen, was het voor studenten duidelijk geweest waar ze terechtkunnen.’

Maar daar durfde het college van bestuur niet aan. ‘Volgens de universiteit omdat ze juridisch gezien niet verantwoordelijk is voor wat er bij verenigingen buiten de campus gebeurt.’ Van der Stappen en zijn collega’s konden het college wél overtuigen om studieverenigingen onder de regeling te laten vallen. ‘Omdat de activiteiten die zij organiseren vaak studiegerelateerd zijn en op de campus plaatsvinden’, zegt hij.

Als compromis worden leden van studentenorganisaties wel uitgenodigd om mee te doen aan een training over sociale veiligheid. ‘Daar zijn we blij mee’, aldus Van der Stappen.