Frank van Kuppeveld en Chris de Korte, onderzoekers bij de Radboud universiteit, ontvangen ieder een VICI-subsidie van 1,5 miljoen euro van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Van Kuppeveld, medisch microbioloog, gaat onderzoek doen naar vermenigvuldiging van zogenaamde enterovirussen. Radioloog Chris de Korte gaat echoapparatuur ontwerpen waarmee afwijkingen in hart en bloedvaten beter in beeld te brengen zijn.

Virussen dringen een cel binnen en nemen daar de infrastructuur en de stofwisseling over voor hun eigen vermenigvuldiging. Bepaalde virussen, zoals hepatitis C, dengue, SARS en enterovirussen, gaan verder: ze verbouwen delen van de cel tot eigen werkplaatsen waar hun virale genetisch materiaal wordt vermenigvuldigd.
De onderzoeksgroep van moleculair bioloog Frank van Kuppeveld heeft onlangs enkele eiwitten gevonden die een belangrijke rol spelen in dit proces. ‘Het zijn eiwitten van de cel, van de gastheer zelf, dus niet van de binnendringer. In mijn Vici-onderzoek gaan we op zoek naar meer van dergelijke eiwitten en willen we hun rol in de virusproductie ophelderen. Daar gaan we de modernste moleculaire, biochemische, virologische en microscopische technieken voor gebruiken.’

Armslag
De Vici komt helemaal op het goede moment, vertelt Kuppeveld, want dat onlangs afgesloten onderzoek, waarbij 23.000 genen één voor één werden uitgeschakeld om te kijken welk gen welke invloed had op de vermenigvuldiging van een virus, heeft ontzettend veel aanknopingspunten opgeleverd voor verder onderzoek. ‘En dankzij deze subsidie hebben we nu ook de armslag om dat te kunnen doen.’

Beeld van hart en vaten
Klinisch fysicus Chris de Korte krijgt een Vici voor onderzoek naar het gebruik van ultrageluid bij patiënten met hart- en vaatziekten. ‘Bij de diagnose en controle van patiënten met hart- en vaatziekten wordt veel gebruik gemaakt van echografie, waarbij beelden ontstaan op basis van geluid. We gebruiken 3D-echografie voor het maken van beelden waarop we kunnen zien wat er mis is met het hart en waar vaatvernauwingen zitten. En we gebruiken ultrageluid voor functionele beeldvorming, zodat we niet alleen kunnen vaststellen datt het hart een verminderde pompfunctie heeft, maar ook kunnen zeggen welk gebiedje van de hartspier daarvoor verantwoordelijk is. Dan kun je daar met een gerichte interventie iets aan doen’.

Betere risico-inschatting
De Korte gaat nu nieuwe echoapparatuur ontwikkelen die tien tot honderd keer sneller werkt en niet alleen kan laten zien wát de toestand van hart en bloedvaten is, maar ook: wat die toestand te betekenen heeft.
De Korte: ‘Als ik het toespits op bloedvaten, dan komt het erop neer dat we straks niet alleen meer kunnen zien dát er een vernauwing zit, maar ook of die stabiel is en rustig kan blijven zitten of dat er juist sprake is van een acuut risico. Een belangrijke verbetering, waarmee we hopelijk hart- en herseninfarcten kunnen voorkomen.’
Van de 1,5 miljoen subsidie gaat ‘slechts’ 250.000 euro naar apparatuur, van de rest worden onderzoekers aangesteld die De Korte gaan helpen bij de verwezenlijking van zijn plannen./ Anja van Kessel