Zes wetenschappers van de Radboud Universiteit, het Radboudumc en het Max Planck instituut krijgen een Starting Grant van de European Research Council (ERC). Ze gaan onderzoek doen naar onder meer communicatie, de hersenen, RNA en kanker.

Een ERC Starting Grant is een prestigieuze beurs van de Europese Unie van gemiddeld 1,5 miljoen euro. Hij is bedoeld voor onderzoekers die twee tot maximaal zeven jaar geleden gepromoveerd zijn en stelt hen in staat om een eigen onderzoeksgroep te beginnen aan een Europese onderzoeksinstelling. Minder dan 10 procent van de ruim 4000 aanvragen is deze aanvraagronde gehonoreerd, 44 gaan naar Nederland.

Kookboek

Zes daarvan zijn voor Nijmeegse wetenschappers. Namens de Radboud Universiteit horen Tim Kietzmann en Willem Velema tot de gelukkigen. Kietzman (Donders Instituut) gaat onderzoeken hoe begrip van de wereld om ons heen invloed heeft op hoe we die wereld waarnemen. Als je weet wat voor betekenis een bepaald object heeft, denk aan een vaas, kan het bijvoorbeeld makkelijker zijn om zo’n object te herkennen.

Scheikundige Velema wil nieuw cellulair gereedschap ontwikkelen waarmee je RNA beter kunt bestuderen. RNA, het broertje van het bekendere DNA, is een boodschappermolecuul dat onder meer belangrijk is om eiwitten te maken voor allerleid celprocessen. Als je die eiwitten ziet als gerechten die gemaakt worden, dan is DNA het kookboek, en RNA het boodschappenlijstje waarmee je naar de winkel gaat. Veel functies van RNA zijn echter nog onbekend, Velema hoopt deze nu te kunnen ontsluieren. De inzichten zouden op termijn onder andere moeten leiden tot nieuwe medicijnen.

ADHD

Een tweede Donders-laureaat is Radboudumc-hoogleraar Rogier Kievit. Hij wil meer te weten komen over zogeheten cognitieve variabiliteit – hoe veranderlijk je cognitieve vermogens kunnen zijn, bijvoorbeeld afhankelijk van stress of vermoeidheid. Vooral kinderen met ADHD hebben hier vaak last van. Of zij een goede of slechte dag hebben, kan echter grote gevolgen hebben als ze getest worden op hun cognitieve vaardigheden, en het onderwijsniveau waarop ze vervolgens ingedeeld worden.

De tweede Radboudumc-laureaat is Geert Litjens. Hij wil kunstmatige intelligentie inzetten om kanker beter te kunnen herkennen op microscoopbeelden. Daarmee hoopt hij niet alleen de kwaliteit van diagnostiek, maar ook behandelmethodes te kunnen verbeteren.

Handgebaren

Het Max Planck Instituut heeft ook twee beurswinnaars binnen haar gelederen. Hans Rutger Bosker krijgt de Europese subsidie voor onderzoek naar hoe mensen gebaren gebruiken in hun communicatie. Als we met iemand praten, gebruiken we vaak al dan niet onbewust allerlei handgebaren om ons verhaal mee te ondersteunen. Bosker gaat kijken hoe belangrijk de timing van die gebaren is voor het begrijpen van de boodschap die overgebracht wordt. De inzichten kunnen onder andere computer-avatars helpen verbeteren. Boskers collega Andrea Ravignani, ten slotte, probeert te achterhalen hoe taal ooit ontstaan is tijdens de evolutie, en in hoeverre dat misschien tegelijk gebeurd is met muzikaliteit.

Update 17.10 uur. In een eerdere versie stond dat er één MPI-onderzoeker is die een Starting Grant kreeg. Dat moeten er twee zijn, ook Andrea Ravignani’s aanvraag werd toegekend. Dat brengt het Nijmeegse totaal op zes.