Virtual reality, maar dan uitgebreid met geur, geluid en gevoel. Dat is de gloednieuwe Sensory Reality Pod, een soort saunacabine waarin het kan waaien en je herrie hoort. In het Radboudumc wordt de pod momenteel getest. Het apparaat simuleert noodsituaties en studenten kunnen ervaren hoe het is om chirurg te zijn.

Een zacht briesje strijkt langs je wangen. Terwijl de zon warm in je nek schijnt, schuift een landschap van witte stranden en palmbomen langzaam onder je door. Je landt zachtjes op het strand, waar je de aangename geur van kokosnoten opmerkt. Een strandstoel staat voor je klaar. Als dat geen genieten wordt! Maar helaas, dan wordt alles zwart. De bril gaat af en Jules Lancee opent de deur van de Sensory Reality Pod, een brede grijns op zijn gezicht. ‘Goede reis gehad?’

VR-bril

Lancee heeft intussen wel ervaring met mensen die onder de indruk zijn van een retourtje Sensory Reality Pod. Hij heeft al diverse collega’s van het Radboudumc kennis laten maken met de pod, een soort metalen Dixi-wc die momenteel in de kelder van het ziekenhuis staat. Wat je in de pod ervaart heet ‘sensory reality’. Virtual reality, maar dan mét geur, geluid en gevoel. Of een ‘volledige zintuiglijke ervaring’, zoals Lancee het uitdrukt. In het Radboudumc kan de pod mogelijk ingezet worden voor trainingsdoeleinden, bijvoorbeeld voor het simuleren van noodsituaties.

‘De pod is ontworpen naar het idee van een saunamaker’, vertelt Lancee. ‘Die was tijdens een sabbatical op een tropisch eiland. “Wat nu als ik deze rustgevende omgeving virtueel na kan bootsen?”, dacht hij.’ De Sensory Reality Pod heeft inderdaad wel iets weg van een saunacabine. Langwerpige infraroodlampen die een zomers zonnetje na kunnen bootsen, luchtgaten die een briesje of geur door de cabine kunnen laten waaien, en een geluidssysteem voor een levensechte geluidservaring. En natuurlijk de VR-bril, verbonden met alle andere onderdelen.

Opkomende technologie

Biomedisch ingenieur Lancee werkt bij het Radboudumc REshape Center. Samen met zijn collega’s is hij verantwoordelijk voor het introduceren van innovaties in de dagelijkse gang van zaken in het ziekenhuis. Lancees taak bestaat uit het monitoren van opkomende technologie. Toen hij van de pod hoorde, was hij snel enthousiast. ‘We gebruiken al veel virtual reality in de zorg, bijvoorbeeld bij operaties. Dit gaat nog een stap verder.’

De manier die Lancee gebruikt om de pod in het ziekenhuis te introduceren is wat hij ‘technology push’ noemt. Een prototype van de pod staat bij REshape. Lancee en zijn stagiair Ryan Oerlemans nodigen collega’s van de vele afdelingen in het Radboudumc uit om de pod uit te proberen. Vervolgens gaan ze met die collega’s in overleg wáár de pod het best zou kunnen worden ingezet.

‘Laat studenten eens via sensory reality meemaken hoe het is om chirurg te zijn, of internist.’

Twee van die collega’s die zich als eerste meldden waren Jacqueline van Tricht en Dina Medanhodzic. Beiden werken als opleider bij de Radboudumc Health Academy. Zij zien vooral slimme toepassingen van de pod in trainingen voor zorgprofessionals. ‘REshape vroeg of we een training konden bedenken die bij de sensory reality pod past’, zegt Van Tricht. ‘Al brainstormend bedachten we dat het interessant zou zijn om een training te maken waarin zorgprofessionals in de huid van de patiënt kruipen. Via sensory reality ervaar je dan het patiëntperspectief. Dat is volkomen nieuw. Toepassingen met virtual reality zijn er al wel, maar nog niet vanuit dat perspectief.’

Voor een arts is het niet altijd goed voor te stellen hoe een patiënt een behandeling ervaart. ‘Hoe is het bijvoorbeeld als een arts onverwacht en zonder uitleg ineens aan een patiënt gaat zitten? Dat maakt indruk, maar dat kun je alleen ervaren als je in de huid van die patiënt kruipt.’ Medanhodzic vult aan: ‘Zoiets kun je wel bij een PowerPoint-presentatie vertellen, maar dat vergeten cursisten weer. Als je het via sensory reality echt laat voelen dan onthouden ze het wel.’

Reanimatietraining

Simulatietrainingen waarbij artsen de rol van patiënt aannemen bestaan al. Maar sensory reality maakt het nét een tikje realistischer. ‘Zo zou je ook een reanimatietraining kunnen verplaatsen van het lokaal naar de straat’, zegt Medanhodzic. ‘Dan maak je écht de herrie mee, kun je de AED niet goed verstaan, raken mensen in paniek. In een leslokaal kun je dat niet nabootsen.’

Oerlemans, als stagiair bij REshape verantwoordelijk voor de toepassing van de pod, legt uit waarom sensory reality zo’n onuitwisbare indruk maakt op gebruikers. ‘Bij virtual reality worden slechts twee hersengebieden actief die betrokken zijn bij visuele informatie’, zegt hij. ‘Bij sensory reality worden álle zintuigen geactiveerd. Dit roept veel meer emoties op. Het is een veel echter gevoel.’

Er zijn uiteindelijk nog veel meer toepassingen bij de sensory reality te bedenken, denkt Lancee. ‘Je zou bijvoorbeeld sensory reality kunnen inzetten om studenten een idee te geven van het werkveld waarin ze mogelijk terechtkomen. Bijvoorbeeld als ze een vervolgopleiding moeten kiezen. Laat ze dan eens via sensory reality meemaken hoe het is om chirurg te zijn, of internist.’ En het hoeft niet alleen op artsen zélf toegepast te worden. ‘Het is al bewezen dat een virtual reality-ervaring als pijnbestrijding ingezet kan worden’, zegt Oerlemans. ‘Je zou het in kunnen zetten in plaats van medicatie. Stel je eens voor: dan schrijft de dokter je in plaats van pillen een dagelijkse sensory reality-ervaring voor.’