VOX ON TOUR Politici die de andere kant opkijken en pas in actie komen als je echt niet meer om het (vluchtelingen)drama heen kunt. Europa tovert deze week in no time nieuwe plannen uit de hoge hoed, wat volgens politiek filosoof Marcel Becker een moreel tekort van de politiek illustreert. ‘Er dreigt een leegte in de samenleving.’

Houden we ons aan regels en wetten en past het beleid binnen de internationale afspraken die zijn gemaakt? Dit is volgens Marcel Becker het begin en het einde van de manier waarop de politiek, nationaal en in Europa, reageert op het al jaren aanhoudende drama op de Middellandse Zee, dat deze maand een hoogtepunt kreeg met twee gezonken schepen en meer dan duizend verdronken vluchtelingen.

Valt hier ‘de politiek’ iets te verwijten? Dienen politici de nu breed gevoelde zorgen over de radeloze vluchtelingen ook tot hun zorgen te rekenen? Ja, vindt Becker: politiek is altijd al meer geweest dan het maken en beschermen van regels en wetten. Het kabinet toonde dat onlangs met een volgens hem adequate meelevende reactie op de ramp met de neergestorte MH17. ‘De angst en zorgen onder de mensen werden door de politici welgemeend overgenomen, en zo hoort het.’

Ingewikkeld
Dat de publieke verontwaardiging en onmacht over het vluchtelingenvraagstuk nauwelijks politieke weerklank vinden, heeft volgens Becker te maken met de complexiteit van het vraagstuk. Hij wijst op de tentakels van de globalisering die de politici doordringen van een gevoel van machteloosheid. En het ís ook ingewikkeld om iets te doen, signaleert Becker, en politici hebben voor de bühne geen behoefte aan het articuleren van hun machteloosheid. ‘Dat doen ze niet graag. Politici tonen liever aan dat ze zaken naar hun hand zetten. Burgers vragen dat ook.’

Wegkijken als politieke reflex bij vraagstukken die ieders handelingsmacht te boven gaat, is dus wel te begrijpen. Maar volgens Becker nog niet te waarderen. ‘Je wilt óók van politici dat ze uiting geven aan gevoelens van medemenselijkheid: liever een premier die de handen in lucht werpt en het ook niet weet, dan een Rutte die wegkijkt.’ Religie vervulde van oudsher een functie in het verwoorden van maatschappelijke onmacht, maar wordt steeds minder relevant. ‘Als de politiek het op dit punt nu ook laat afweten, blijft er weinig over.’ / Paul van den Broek