Adulten is een heus werkwoord onder jongeren. Wat ze eronder verstaan? Zorgen dat de planten niet doodgaan, een airfryer aanschaffen - ofwel een volwassen leven leiden. Filosofe Femke Takes buigt zich over de vraag waarom we zo bang zijn om volwassen te worden, en wat we daarmee precies bedoelen.

Of het nu gaat om rekeningen op tijd betalen, de witte niet bij de bonte was gooien of simpelweg je planten in leven houden. Het volwassen leven is lastig, zo blijkt. Op sociale media delen jongeren – vaak met veel humor en een gezonde dosis sarcasme – hun worstelingen met ‘adulten’: leven en handelen zoals een volwassene dat hoort te doen.

Toen Radboud-filosofe Femke Takes werd gevraagd om zich voor Radboud Reflects in dit onderwerp te verdiepen, was ze er nog niet erg bekend mee. Totdat haar dochter een foto stuurde van een afdruiprek met de boodschap: ‘Dat ik hier ooit blij van zou worden, waar is mijn jeugd gebleven?’

Takes reageert: ‘Ah, dit bedoelen ze dus.’

Inmiddels heeft u de filmpjes en memes gezien. Wat dacht u toen u ze zag?

‘Ik heb niet het idee dat de geschetste angst écht een probleem is. Dit soort filmpjes zijn er toch ook een beetje zodat je om jezelf kan lachen? Daarnaast denk ik dat het gevoel dat je maar wat doet zich niet beperkt tot jongeren. Als jongere loop je daar misschien wat vaker tegenaan, maar denk maar niet dat alle vijftigers precies weten hoe het leven werkt. Volwassen zijn en verantwoordelijkheid nemen is ook veel minder erg dan het soms lijkt. Maar ik geef toe dat je je er wel behoorlijk door overvallen kan voelen.’

Hoe komt dat?

‘Ik denk dat dat te maken heeft met de tamelijk beschermde opvoeding die de jongeren van nu krijgen. Dat geldt vooral bij kinderen die een zorgeloze jeugd hebben gehad. Als je in een soort sprookjeswereld bent opgegroeid, kan het echte leven flink tegenvallen. Wanneer je op je zestiende moet werken en op je twintigste voor een gezin moet zorgen, dan is die botsing met het volwassen leven misschien een stuk minder groot.’

Is het een plicht om op te groeien?

‘We groeien nu eenmaal op, dat lijkt me meer een lot. Dat is gegeven van ons mens-zijn. Ik denk daarom dat er niet echt sprake is van een plicht.’

Volwassen worden is wel iets anders dan ouder worden.

‘Klopt. Eigenlijk is de vraag dus eerder: wat is volwassenheid? Letterlijk betekent dat volgroeid zijn, maar het gaat natuurlijk om wat we als maatschappij verstaan onder  volwassen gedrag, en op welke manier je deelneemt aan de samenleving. Dat zijn normen die we onszelf opleggen.’

‘Uiteindelijk komt het erop neer dat je als volwassene handelingsbekwaam bent en dus zelf keuzes kan maken. Of je nu een afdruiprek koopt of je gaat met een busje een wereldreis maken: het zijn allebei vormen van een volwassen leven.’

Over het algemeen zal ‘huisje, boompje, beestje’ meer als volwassen worden beschouwd dan met een busje naar de andere kant van de wereld reizen.

‘Dat komt door zelfbedachte normen waar iedereen denkt aan te moeten voldoen. We hebben allemaal allerlei verwachtingen die bij verschillende levensfases zouden horen. Zo hoort je studententijd altijd maar leuk te zijn, terwijl dat voor lang niet alle studenten het geval is.’

‘Het idee is vaak dat als je volwassen wilt zijn, je automatisch een burgerlijk leven moet leiden. Met alle verwachtingen die daarbij horen. Terwijl je ook heel gelukkig kan zijn zonder airfryer. Ook de hippie die zegt “ik doe lekker waar ik zin in heb”, neemt een beslissing voor zichzelf. Dát is wat een volwassen leven is.

Welk advies kun je Nijmeegse studenten meegeven die worstelen met ‘adulting’?

‘Het lijkt me heel belangrijk om je te realiseren dat volwassenheid ook een hoop vrijheid met zich meebrengt. Je mag alles zelf gaan uitmaken zonder ouders die voor je beslissen. Je hoeft ook helemaal niet te studeren, je mág studeren. Als je die vrijheid kan zien en voelen, wordt het leven een stuk leuker.’