De wooncrisis raakt internationale medewerkers en studenten extra hard. Ze kennen de weg op de huizenmarkt onvoldoende of stuiten op 'no internationals'. Zo kwam hoogleraar Amalia Arvaniti terecht in Oss, week marketingmedewerker Okan Mollov uit naar Vianen en woont psychologiestudent Hannah Landbauer in Eindhoven.

‘Kom maar niet naar mijn huis’, mailt Amalia Arvaniti. ‘KPN heeft ons internet te vroeg afgesloten en nu kan ik niet meer thuiswerken. Laten we de afspraak verplaatsen naar het Erasmusgebouw.’ De Griekse Arvaniti, hoogleraar English language and linguistics, woont met man en zoon in Elst. Niet lang meer, want ze hebben een huis gekocht in Oss. Op dit moment zijn daar schilders en loodgieters bezig. In Elst is de familie begonnen met het inpakken van de huisraad. Tussendoor moet er gewoon gewerkt worden, en maakt de hoogleraar even tijd voor een interview. ‘Natuurlijk hadden we het liefst een huis gekocht in Nijmegen’, verzucht ze. ‘Maar we hebben niets kunnen vinden.’

Haar zoektocht naar een woning begon al in het Engelse Canterbury, waar Arvaniti met haar gezin woonde toen ze in de zomer van 2020 een baan accepteerde aan de Radboud Universiteit. ‘In eerste instantie zochten we een huurhuis. We mochten in Nederland nog niets kopen omdat mijn man Amerikaans is. Hij moest eerst een verblijfsvergunning regelen.’

Goed, een huurhuis dus. Dat bleek nog niet zo eenvoudig. Het aanbod in de particuliere sector was schaars en de familie had een hondje. ‘Bij veel huizen waren huisdieren niet toegestaan. Bovendien waren de meeste woningen al weg zodra de advertentie online kwam.’ Via Zoom (want corona) deed ze een aantal bezichtigingen. Alleen voor de twee-onder-een-kap in Elst kwam ze in aanmerking, omdat ze getipt werd vóór het huis op Funda verscheen. Vanachter haar computer in het Verenigd Koninkrijk zei ze ja. ‘Het was heel spannend toen we in augustus de wijk binnenreden. Maar we waren positief verrast. Alles beviel in Elst: het was er groen, we hadden een fijne tuin en de buren waren vriendelijk.’

Maar Arvaniti wilde niet blijven huren. Uiteindelijk wilde ze een huis kopen, omdat dat nu eenmaal een goede investering is. Ze benadrukt dat het een zegen is dat je in Nederland überhaupt in aanmerking komt voor een hypotheek. ‘In Engeland lenen de banken je geen geld als je het huis niet voor je pensionering kunt afbetalen.’

‘We hadden graag in de stad gewoond, vlakbij de universiteit en tussen de restaurantjes’

Na zes maanden kreeg haar man zijn verblijfsvergunning en bestormden ze de Nijmeegse woningmarkt, om er direct achter te komen wat voor slangenkuil het is. Voor de meeste bezichtigingen werden ze niet eens uitgenodigd, en als ze al een bod uitbrachten, werd dat meteen overboden. Helaas was er niemand die de nieuwkomers bij de hand nam in deze bizarre woonwereld. ‘We begrepen al snel dat Nijmegen ’m niet ging worden. Heel jammer, want we hadden graag in de stad gewoond, vlakbij de universiteit en tussen de restaurantjes.’ De cirkel rondom de Waalstad waarin ze zocht, werd steeds ruimer. Intussen bleven de prijzen maar stijgen. Nog langer wachten zou de zaak niet ten goede komen.

Toen kwam het huis in Oss in beeld. Ook weer een twee-onder-een-kap, met tuin en garage en houten vloeren. Onder de vier ton bovendien. ‘Het grappige is dat de makelaar ons erop wees dat het een wijk met veel buitenlanders is. Wij zijn zelf buitenlanders, maar dat bedoelde hij geloof ik niet.’ Haar zoon, die op een internationale school zit, kan vanuit Oss met een rechtstreekse trein naar Arnhem. Ook de universiteit is redelijk goed bereikbaar, al moet Arvaniti dan wel eerst met de fiets, vervolgens met de trein en dan nog met de bus.

In de stress

Vijftig kilometer verderop in noordwestelijke richting woont Okan Mollov. Als marketingmedewerker van de Radboud Universiteit – hij organiseert virtuele open dagen – is hij dit jaar neergestreken in Vianen, bij Utrecht. Op tafel staat zijn laptop. ‘Gelukkig hoef ik niet elke dag naar de campus’, merkt hij op. Van deur tot deur kost hem dat twee uur reistijd. Ook hij had dolgraag in Nijmegen gewoond. Dat is mislukt. ‘Nijmegen staat niet erg open voor internationals’, zegt hij, terwijl hij poes Gijs aanhaalt.

Mollov, half-Bulgaars half-Turks, kwam naar de Radboud Universiteit als premasterstudent. Om woonruimte te vinden, werd hij lid van ontelbaar veel Facebookgroepen. ‘No internationals’, stond er tot zijn frustratie bij de meeste advertenties. Hij woonde eerder al in Leeuwarden en Amsterdam, waar hij de sfeer als een stuk internationaler ervoer. ‘Uiteindelijk vond ik via Kamernet een studio bij mensen aan huis in Ressen.’

Ressen? ‘Bij Bemmel.’ Verontschuldigend haalt hij zijn schouders op. De studio was nog duur ook: 670 euro per maand. En er was geen wifi. Maar wat moest hij anders?

Bij het International Office (de nieuwe naam is Student Life and International Mobility, red.) had hij zich al gemeld. Daar kreeg hij te horen dat er via een tussenpartij wel een kamer beschikbaar was, maar die mocht hij niet bezichtigen. Op basis van foto’s moest hij een contract tekenen. ‘Die kamer kostte 700 euro per maand. Ik zei dat het vreemd was dat ik niet eerst mocht kijken. Dat doen ze bij Nederlandse studenten toch ook niet? Het risico heb ik niet genomen.’

‘Ze zeiden dat ze niks voor me konden doen.’

Net als de Griekse professor Amalia Arvaniti miste hij iemand die hem vanuit de universiteit hielp bij het zoeken naar woonruimte. De studio in Ressen was hij bijna misgelopen omdat hij van de huurbaas een contract kreeg in het Nederlands. Ter vertaling stuurde hij het naar een vriend. ‘Dat duurde even. Toen ik weer contact met de huurbaas opnam, zei ze dat ze de kamer aan iemand anders wilde verhuren. Ik zat helemaal in de stress. Vroeg International Office om advies. Daar zeiden ze dat ze niks voor me konden doen.’

Mollov kan er nog boos om worden. ‘Je kan altijd iets doen. Al is het maar luisteren.’ Hij vindt: als je studenten van over de hele wereld naar Nijmegen haalt, moet je zorgen dat ze onderdak hebben. Jarenlang werkte hij in de hotelbranche. De gastvrijheid die daar gangbaar is, heeft hij gemist op de universiteit. Veel buitenlandse studenten krijgen een kamer via de SSH&, maar mogen daar slechts een jaar blijven. Daarna worden ze geacht zelf iets te vinden. ‘Hoe dan? Er is niks. Of in de advertentie staat ‘no internationals’.’

Apart loket

Over de weigering om internationale studenten toe te laten in Nijmeegse studentenhuizen, sprak rector Han van Krieken zich streng uit tijdens de laatste dies natalis (verjaardag van de universiteit). Hij noemde dit ‘héél slecht’. En: ‘Het laat een heel nare kant van de Nederlandse samenleving zien.’ Inmiddels heeft hij laten weten dat hij in gesprek is over tijdelijke woningen voor internationals op de campus.

De Griekse Arvaniti woonde op verschillende plekken in de wereld. Van vrienden in New York weet ze dat de universiteit appartementen bezit en verhuurt. Toen ze werkte aan de University of California in San Diego, kreeg ze – net als andere werknemers – een lening aangeboden tegen een lage rente om gemakkelijker een huis te kunnen kopen. ‘Mijn collega’s in Nijmegen wilden me best helpen, maar zij hadden hun huis vaak jaren geleden gekocht en waren niet thuis in de huidige woningmarkt.’ Een apart loket, waar Radboud-mensen werken die verstand hebben van de woningmarkt en nieuwe medewerkers helpen met het vinden van een huis, zou volgens haar een begin zijn.

Het had wellicht kunnen voorkomen dat Okan Mollov uiteindelijk – na een tussenstop in Amsterdam (‘daar was het vorig jaar niet moeilijk om woonruimte te vinden’) – is neergestreken in een portiekflat in Vianen. ‘Mijn partner woonde hier al’, vertelt hij bij koffie en koekjes. ‘Nu wonen we samen.’ De marketingmedewerker is blij met de lichte, ruime woning, maar had liever een sociaal leven opgebouwd in de stad waar hij afgelopen oktober zijn masterdiploma haalde en nu een baan heeft. ‘De universiteit zou zich dit probleem meer moeten aantrekken.’

Valse advertentie

De Duitse Hannah Landbauer, die liever onder een gefingeerde naam meewerkt aan dit artikel (haar echte naam is bij de redactie bekend), kreeg ook nul op het rekest bij het International Office. Afgelopen voorjaar schreef zij zich in voor een studie psychologie aan de Radboud Universiteit. Ze studeerde op dat moment in Berlijn. Meteen meldde ze zich aan bij verschillende Facebookgroepen. Omdat haar vriend in Eindhoven woont, trok ze zolang bij hem in. ‘Daardoor had ik al een Nederlands adres en kwam ik niet in aanmerking voor een kamer voor internationals van de SSH&’, vertelt ze via Zoom.

Maar Landbauer was vast van plan in Nijmegen te gaan wonen. In april begon ze met zoeken, inmiddels is het november en heeft ze nog altijd geen kamer. Ze heeft bijgehouden hoe vaak ze reageerde op een advertentie. ‘Ik heb de afgelopen maanden 230 mails en reacties verstuurd. Vier bezichtigingen gehad. Telkens kozen ze iemand anders.’

‘Ik mis het sociale leven in Nijmegen’

Ook de Duitse ervaart discriminatie op de kamermarkt. ‘No internationals’ staat vaker wel dan niet in een advertentie. ‘Laatst reageerde ik op een kamer die wél voor internationale studenten was. Ze lieten weten dat er meer dan tweehonderd reacties waren gekomen. Tien kandidaten mochten naar de kijkavond.’ Landbauer wordt er wanhopig van. Zo wanhopig, dat ze laatst in een valse advertentie is getrapt. Het betrof een kamer in het centrum van de stad. Of ze vast 700 euro aanbetaling wilde overmaken. De sleutels zouden worden opgestuurd. ‘Die kwamen natuurlijk nooit, maar ik was wel mijn geld kwijt.’

Komend semester beginnen haar colleges twee keer per week om half negen. Betekent dat ze ’s ochtends om kwart voor zes in de bus moet zitten. Hoelang blijft dat leuk? ‘Doordat ik in Eindhoven woon, kan ik hier ook geen vrienden maken bij wie ik kan blijven slapen. Ik mis het sociale leven in Nijmegen.’ Landbauer overweegt terug te gaan naar Berlijn als ze over een paar maanden nog steeds geen onderdak heeft in Nijmegen. Aan de studie ligt het niet, die vindt ze hartstikke leuk. ‘Ik ben echt niet de enige met dit probleem. De universiteit moet hier iets aan doen, anders haken internationale studenten af.’

Hoogleraar Arvaniti hoopt op z’n minst op begrip voor de situatie van internationale studenten en medewerkers. Dat begint met flexibiliteit wat betreft thuiswerken, zegt ze. Ook buiten coronatijd. ‘Verwacht niet van mij dat ik elke dag op de universiteit ben. Het was niet mijn idee om in Oss te gaan wonen.’ Ze laat de makelaarsfolder van het net aangekochte jarenzeventig- huis zien. Een fijne grote keuken, ja, dat wilde ze graag. Op het adres moet ze nog even oefenen. ‘Ruus-broec-gaarde … Tjonge. Dat kan een Nederlander niet eens uitspreken.’