Verkiezingen, debatteren, dossiers lezen: het leven van een lid van de Universitaire Studentenraad (USR) lijkt soms net op dat van een politicus. Elf van hen zijn uiteindelijk ook echt in de politiek beland. Drie prominente oud-studentenraadsleden over de vraag: wat hebben zij als USR-lid geleerd?

Bij de Eerste Kamerverkiezingen in het voorjaar staat student strafrecht Funs Elbersen op de kieslijst. En bij de Europese verkiezingen, in mei, zal Bas Eickhout de schijnwerpers op hem gericht zien als Spitzenkandidat voor de Europese Groenen. Naast hun partijvoorkeur (GroenLinks) hebben zij één ding gemeen: ooit waren ze lid van de Universitaire Studentenraad (USR) van de Radboud Universiteit.

Wie de USR-raadsleden van 1997 (het oprichtingsjaar van de raad) tot nu erop naslaat, telt elf voormalig studentenraadsleden die een politiek ambt bekleden of hebben bekleed. Neem Lisa Westerveld. Zij zat van 2003 tot 2005 namens AKKUraatd in de USR, en is nu Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Of Mark Buck: USR-lid van 2011 tot 2013 en nu fractievoorzitter van het CDA in de Nijmeegse gemeenteraad. Of, langer geleden, Sjoerd Meulensteen, die van 1999 tot 2001 de Christelijke koepel CSN in de USR vertegenwoordigde, en in 2006 CDA-raadslid werd in Arnhem. Is de USR het ideale opstapje voor een politieke carrière?

Bas Eickhout, Europarlementariër en spitzenkandidat voor de Europese Groenen

‘De USR is een heel belangrijke vorming. Je leert jezelf kennen. Ik studeerde scheikunde en die opleiding was nogal plat. Je leerde, grof gezegd, alléén om goed te worden in scheikunde. Bij de USR moest ik voor het eerst écht stukken doorgronden en proberen te achterhalen wat het college van bestuur (CvB) precies bedoelde. Vaak zat er meer achter een besluit dan in de stukken stond. Dan is het een kwestie van de juiste vragen stellen, en ik merkte dat dat me oké afging.

‘Die vergaderingen met het CvB zijn natuurlijk heel spannend, de eerste keer. De bestuurders zijn allemaal intimiderende typetjes, die met onzinantwoorden allerlei dingen erdoorheen proberen te rommelen. In de USR leer je daar doorheen te kijken. Uiteindelijk denk ik dat het CvB wel respect voor ons kreeg. Het was een verstandhouding met respect. Maar wél kritisch.

‘Ik vond het leuk om diep in de cijfertjes te duiken, en dat had het CvB natuurlijk niet verwacht’

‘We voerden in ons jaar veel budgettaire discussies. Er werd bezuinigd en dus moesten er keuzes gemaakt worden. Wij waren het niet met elke keuze eens. Er zou bijvoorbeeld gekort worden op fondsen voor studeren in het buitenland. Dat hebben wij weten te beperken. Zulke discussies waren erg budgettair van aard. Gortdroog natuurlijk. Maar als bèta ben ik uiteindelijk best een nerd. Ik vond het leuk om diep in die cijfertjes te duiken en dat had het CvB natuurlijk niet verwacht.

‘Na mijn studie hielden mijn nevenactiviteiten ineens op. Ik dacht: moet ik nu alles op laten houden? Toen ben ik actief geworden als vrijwilliger bij GroenLinks. Zonder de USR had ik nooit zo snel nagedacht over een politieke carrière. En bij GroenLinks is het een behoorlijk uit de hand gelopen hobby geworden.’

Bas Eickhout was USR-lid in 1998-1999 namens studentenpartij ONS

Dirk Vreugdenhil, Lid Provinciale Staten Gelderland namens de ChristenUnie

‘Toen ik lid werd van de USR, zag ik dat niet meteen als een carrièrestap. De CSN in de raad vertegenwoordigen, dat was mijn missie. Daar lag een intrinsieke motivatie aan ten grondslag. Van huis uit leerde ik om me heen te kijken. Wat kun je betekenen voor je omgeving? En christelijke studenten zijn een groep waar ik veel mee heb.

‘Om diezelfde reden ben ik uiteindelijk aan de slag gegaan bij de ChristenUnie. Al tijdens mijn jaar in de studentenraad miste ik een christelijk geluid in Nijmegen. Ik heb toen een poging gedaan om een Nijmeegse ChristenUnie-fractie op te richten. Daar ben ik zozeer door opgevallen dat ik naar de provinciale fractie werd gehaald.

‘Ik heb veel geleerd van het politieke spel van Roelof de Wijkerslooth’

‘Wat ik voor mijn politieke carrière heb geleerd van de USR? Een specifiek moment bedenken vind ik moeilijk. Maar ik heb veel geleerd van Roelof de Wijkerslooth (collegevoorzitter van 2000 tot 2012, red.). Vooral op het gebied van het politieke spel. De menselijke manier waarop hij mensen benaderde, maar ook de behendige manier waarop hij ons in het debat aftroefde. Dat soort technieken zag ik toen voor het eerst, en ik had daar bewondering voor.

‘Ook het samenwerken met de verschillende fracties was leerzaam. We begonnen ons USR-jaar met een teamdag in Ravenstein. Daar moesten we de verschillen overbruggen. Praten, luisteren, en begrip voor elkaar opbrengen. Dat doe ik nu, als Statenlid, eigenlijk continu. Ik profiteer nog steeds van de lessen die ik toen heb geleerd.’

Dirk Vreugdenhil was USR-lid in 2003-2004 namens Christelijke koepelvereniging CSN

Pepijn Oomen, gemeenteraadslid Nijmegen namens GroenLinks (tot 2018)

‘Mijn politieke carrière ontwikkelde zich in kleine stapjes. Ik begon in 1997 als bestuurslid van de GSV, de studievereniging van geschiedenis, waar ik mij bezighield met de nieuwe opleidingsstructuur. Toen ging ik de opleidingscommissie in. Ik merkte dat ik sommige dingen alleen op facultair niveau kon aanpakken, dus werd ik assessor. Ook toen weer wilde ik eigenlijk dingen op universitair niveau aanpakken, dus heb ik me kandidaat gesteld als USR-lid.

‘In mijn tijd in de studentenraad was er een groot kamertekort. Wij wilden dat er ruimte op de campus zou komen voor studentenhuisvesting. Het CvB kwam ons deels tegemoet – toen is het SSH&-gebouw Gouverneur op de campus gebouwd. Maar meer ruimte was er niet. Toen dacht ik: nou, dan moet ik maar naar de gemeenteraad. Ik heb me in 2002 aangemeld als fractievolger. Uiteindelijk was ik van 2010 tot 2018 gemeenteraadslid voor GroenLinks.

‘Je leert echt heel veel in de USR, véél meer dan boekenwijsheid’

‘De belangrijkste les die ik als USR-lid leerde was dat je geduld moet hebben in de politiek. Zo waren we bijvoorbeeld in 1999 al bezig met een theaterzaal op de campus. Nou, die is vorig jaar geopend, dus dat heeft heel lang geduurd. Het is dan zaak om niet gefrustreerd te raken, en op een vrolijke en rustige manier je boodschap te blijven herhalen. In de gemeenteraad merkte ik dat sommigen niét die ervaring hadden, en boos en gefrustreerd raakten als iets niet snel genoeg ging.

‘Als je als student politieke ambities hebt, kan ik zeker aanraden om de USR in te gaan. Je leert er echt veel van, véél meer dan boekenwijsheid. Wat wel veranderd is, is dat de USR-leden meer studiepunten naast hun bestuursjaar moeten halen. Vroeger was het gebruikelijk dat studenten twee jaar de USR in gingen. Maar zo veel tijd hebben studenten niet meer, dat is heel jammer.’

Pepijn Oomen was USR-lid in 2000-2001 en voorzitter in 2001-2002 namens SIAM. Tegenwoordig is hij griffier van het college van bestuur van de Radboud Universiteit.