Voor studenten hoeft de katholieke identiteit niet terug te keren
Studenten van de Radboud Universiteit hebben weinig of niets met religie, afgezien van een kleine, sterk gelovige minderheid. Dat blijkt uit een enquête van Vox onder 340 studenten. Dat de universiteit niet meer katholiek is, vinden de meeste studenten dan ook niet erg. ‘Het onderwerp leeft niet onder studenten.’
‘Vorig jaar kregen we als studenten verschillende mails van de Radboud Universiteit over het verdwijnen van het predicaat katholiek – wellicht vond de universiteit dat verlies zelf niet leuk’, zegt rechtenstudent Bo van Maanen. ‘Toen ben ik er wel eens wat over gaan lezen.’
Abel Buijnsters (21), student politicologie, las op NU.nl en op de sociale media van de universiteit over het conflict tussen de bisschoppen en de toezichthouders. ‘Er was niet aan dat nieuws te ontsnappen,’ zegt hij.
Buijnsters is niet de enige. Negen op tien studenten weten dat de universiteit sinds één jaar niet meer katholiek is. Dat blijkt uit een steekproef die Vox hield onder 340 studenten (zie kader).
De Vox-enquête werd onder andere via studentenverenigingen verspreid, in totaal vulden 340 studenten de enquête in. Studenten konden zichzelf aanmelden, waardoor de kans groot is dat in verhouding meer studenten met interesse in religie en het katholieke geloof de vragenlijst hebben ingevuld. Dat blijkt uit het feit dat bijna één op de tien studenten die de enquête invulde, aangeeft lid te zijn van een religieuze studentenvereniging. In werkelijkheid is dat aandeel minstens vier keer lager: de vijf christelijke studentenverenigingen in Nijmegen tellen in totaal 453 leden, 1,8 procent van de 25.000 Nijmeegse studenten. De Moslim Studenten Vereniging (MSV) heeft 184 leden. Wel zijn de respondenten goed verdeeld over alle faculteiten van de universiteit.
Atheïstisch
De meeste studenten liggen niet wakker van het feit dat de universiteit het katholieke predicaat kwijt is. ‘Ik vind het helemaal prima’, zegt Buijnsters, die zichzelf atheïst in hart en nieren noemt. ‘De universiteit deed sowieso weinig met de katholieke identiteit. Af en toe kwam het eens ter sprake in een speech of op de Dies. Maar alles bij elkaar leek het me meer een formaliteit dan iets anders.’
Sterker nog, zegt psychologiestudente Veroniek Kersten (19): ‘Het is totaal geen onderwerp dat leeft onder studenten.’
Een jaar geleden verloor de Radboud Universiteit het predicaat ‘katholiek’. Wat betekent dat, wat is er sindsdien veranderd en hoe moet het nu verder? Over dat thema maakt Vox de komende weken een artikelenreeks.
Ook Wietske Krijgsheld (22), student bij managementwetenschappen, mist het predicaat katholiek niet echt. ‘Ergens vind ik het mooi dat de universiteit katholiek was, maar als student merk je er niet veel van’, zegt ze. ‘Wie meer te weten wil komen over de katholieke identiteit en geschiedenis, moet dat al zelf gaan opzoeken.’
Uit de enquête van Vox komt naar voren dat de meeste studenten van de Radboud Universiteit weinig met het geloof hebben. Ruim 75 procent van de respondenten beschouwt zichzelf als atheïstisch (50 procent) of agnostisch (25 procent). Daartegenover staat dat een kleine minderheid (11 procent) zichzelf zeer religieus noemt – al ligt het echte aandeel wellicht nog veel lager (zie kaderstuk). Dit betreft vooral katholieke en protestantse studenten.
Meer dan de helft van de respondenten gaat nooit naar een dienst in een kerk of in een ander gebedshuis. 16,8 procent gaat minder dan één keer per jaar, 13,3 procent minimaal één keer per jaar. Dit opnieuw in tegenstelling tot een kleine minderheid (7,3 procent), die elke week in de kerk zit. Driekwart van de studenten zegt nooit te bidden, 4,1 procent doet dat minder dan één keer per maand en 13 procent ten minste één keer per week.
Gebedshuis
Ruim twee derde van de studenten van de Radboud Universiteit is nog nooit in de Studentenkerk geweest. Minder dan een vijfde komt daar een keer per jaar en slechts 2 procent maandelijks. 16,4 procent van de respondenten weet überhaupt niet dat er een Studentenkerk aan de Radboud Universiteit is.
Veroniek Kersten hoorde tot voor kort tot die laatste groep. ‘Toevallig hoorde ik vorige week dat er een Studentenkerk is, omdat een vriendin van me erover vertelde’, zegt ze. Toch vindt Kersten het fijn dat er een Studentenkerk is voor wie die daar naartoe wil. ‘Er is ook een studentenvereniging voor moslims, dus wat mij betreft mag er ook een Studentenkerk zijn.’
‘Ik denk dat een Studentenkerk wel een mooie plaats is om op een andere manier met mensen in gesprek te gaan dan bijvoorbeeld met studentenadviseurs’, zegt Wietske Krijgsheld, die lid is van de (protestantse) Nijmeegse Studentenvereniging Navigators.
Atheïst Abel Buijnsters is het daar niet mee eens. ‘Er zijn zoveel mogelijkheden tot het uiten van je geloof of tot bidden in de samenleving. Een gebedsruimte voor iedereen die zou willen bidden van verschillende geloven op de campus is daarom in mijn ogen genoeg.’
Bidden
De meeste studenten vinden het niet belangrijk dat de Radboud Universiteit haar katholieke identiteit behoudt, nu ze niet meer katholiek is. ‘Ik heb er geen last van als ze dat wel doet’, zegt rechtenstudent Bo van Maanen. ‘Ondanks dat we katholiek zijn, lijken andere gelovigen ook welkom aan onze universiteit. In de UB is een apart kamertje voor mensen die willen bidden of zich even willen terugtrekken.’
Over de stelling dat de Radboud Universiteit moet stoppen met religieuze uitingen, zoals het gebed bij academische plechtigheden, zijn studenten meer verdeeld. Ongeveer een derde van de geënqueteerden staat negatief (zeer oneens, oneens of een beetje oneens) tegenover afschaffing, een kwart vindt het juist een zeer goed idee. ‘Ik zou het wel vreemd vinden als het gebed behouden blijft bij promoties en oraties’, zegt Veroniek Kersten. ‘Dan spreek je jezelf toch een beetje tegen als universiteit die niet meer katholiek is.’
‘Ik zou het wel vreemd vinden als het gebed behouden blijft bij promoties en oraties’
Ook voor Abel Buijnsters hoeft het gebed aan het begin van een promotie niet. ‘Als seculiere universiteit zouden wij mensen van alle religies de mogelijkheid moeten bieden om te bidden, of helemaal niemand. Dan ben ik voor de laatste stap: helemaal niemand.’
Wietske Krijgsheld denkt daar anders over. ‘Ik zou het wel mooi vinden als dit behouden blijft. Ik vind het wel een mooie manier om die normen en waarden die je uit de geschiedenis meeneemt een plekje te geven.’
Katholieke Studenten Nijmegen
Een klein deel van de studenten aan de Radboud Universiteit is lid van een religieuze studentenvereniging, zoals de Katholieke Studenten Nijmegen (KSN). ‘Wij combineren plezier met geloof’, legt Jakob Ruiter uit, ab-actis externus van KSN. ‘Gisteren hadden we een mis in de Studentenkerk, daarna hebben we met onze leden samen iets gegeten. Zowel gelovigen als niet-gelovigen kunnen bij ons terecht voor een stukje bezinning, verdieping, intensieve gesprekken, plezier en broederschap. Komende zomer gaan we bijvoorbeeld op reis naar Rome. Door het Vaticaan is dat voor katholieken een bijzondere plek, maar we gaan natuurlijk ook om plezier te maken.’
De KSN telt op dit moment 64 leden, twintig meer dan vorig jaar. Ruiter heeft geen idee waaraan die stijging te danken is. ‘Misschien door corona, misschien door het wegnemen van het predicaat katholiek.’
Ook nu de Radboud Universiteit niet meer katholiek is, voelen de leden van de KSN zich nog welkom aan de universiteit. ‘De betrokkenheid van de universiteit is niet minder geworden’, zegt Ruiter. ‘Op de intromarkt kwam de rector magnificus bijvoorbeeld een praatje met ons maken. We zijn blij dat we de katholieke identiteit als studenten nog steeds kunnen uitdragen.’