Stichting Studiekeuze123 krijgt opnieuw zware kritiek. De voorlichting aan studiekiezers zou te rooskleurig zijn en de marketing van onderwijsinstellingen te veel invloed hebben. Nijmegen wordt genoemd als voorbeeld waar het fout gaat.

Er deugt maar weinig van de informatie die de stichting Studiekeuze123 aan toekomstige studenten biedt. Dat stellen de uitgever van de Keuzegids, het Centrum Hoger Onderwijs Informatie en Dedecaan.net in een fel rapport dat zojuist gepubliceerd is.

Studiekiezers die onafhankelijke informatie zoeken, worden door minister Bussemaker naar de website Studiekeuze123.nl verwezen. Daar staan onder meer de slagingspercentages bij opleidingen en de kansen op de arbeidsmarkt, maar ook de uitkomsten van de Nationale Studenten Enquête die de stichting elk jaar laat uitvoeren.

Gladgestreken
De auteurs van het rapport trekken de onafhankelijkheid van de informatie ernstig in twijfel. Ze geven voorbeelden van gladgestreken cijfers, verouderde arbeidsmarktgegevens en zelfs weggelaten informatie. Saillant is dat de juridische bachelors van de Radboud Universiteit genoemd worden omdat er gegevens over de uitval van studenten in het eerste jaar en het aantal geslaagden na vier jaar zouden ontbreken. ‘Navraag leerde dat deze cijfers wel berekend zijn, maar op verzoek van de (voormalige, red.) decaan van de rechtenfaculteit van de RU zijn verwijderd’, aldus het rapport. ‘Het is misschien een incident, maar wel zeer bedenkelijk.’

Volgens Steven Bartels, de huidige decaan van de juridische faculteit, zijn er inderdaad cijfers niet verstrekt, maar is er van gladstrijken geen sprake. De reden: Nijmegen voerde als laatste rechtenopleiding het Bindend Studieadvies (BSA) in. ‘Het was al bekend bij andere universiteiten dat het BSA grote invloed heeft op het studiesucces’, aldus Bartels. ‘Daarom zouden de gegevens van dat moment geen juist beeld schetsen voor de nieuwe studenten voor wie de cijfers bedoeld zijn.’ Ook wijst Bartels erop dat veel studenten in Nijmegen overstappen van de ene naar de andere bachelor. Hierdoor zouden zij als uitvallers worden gekenmerkt, maar dat is dus niet het geval.

Presentatie
Vaak gaan er in de presentatie op de site van Studiekeuze123 zaken mis, stellen de rapporteurs. Zo zijn de salarissen van afgestudeerden op de website omgerekend naar voltijdsalarissen, zonder dat dit wordt vermeld. Afgestudeerden van creatieve therapie verdienen volgens Studiekeuze123 dus geen 1.344 euro (hun gemiddelde salaris) maar 2.081 euro: dat zouden ze in voltijd verdienen, maar een voltijdbaan hebben ze zelden.

Ook zou Studiekeuze123 er te lang over doen om nieuwe arbeidsmarktprognoses van het Maastrichtse onderzoeksbureau ROA te verwerken. Bovendien zouden er voor wo-bachelorstudies prognoses worden gebruikt die zijn afgeleid van prognoses voor verwante hbo-bachelors.

Kortom, allerlei keuzes in de presentatie van de gegevens zijn volgens het rapport niet zichtbaar en de informatie is soms ook niet te checken: het tweejaarlijkse onderzoek onder afgestudeerden van universiteiten is bijvoorbeeld niet openbaar.

Marketing
Veel van de kritiek is volgens het rapport te herleiden tot de dominante positie van de instellingen in het stichtingsbestuur van Studiekeuze123. Weliswaar zitten daarin naast de universiteiten, hogescholen en particuliere onderwijsaanbieders ook de studentenorganisaties ISO en LSVb, maar die zouden niet hebben kunnen voorkomen dat ‘de marketing de overhand kreeg boven objectief informeren’.

Laat de overheid hier iets aan doen, manen de auteurs van het rapport. Geef open data, zodat iedereen zelf keuzes en selecties kan maken, en zet de informatievoorziening op ‘veilige afstand’ van de universiteiten en hogescholen.

In een reactie bevestigt het ISO de analyse. ‘Wij merken dat instellingen andere belangen hebben dan studenten en dat kritische informatie daardoor niet aan studenten wordt geleverd. Binnen het Studiekeuze123-bestuur hebben studentenorganisaties nu een minderheidsstem.’

Voorzitter Linde de Nie wil daarom dat de instellingen en de studentenorganisaties uit het bestuur stappen zodat de stichting Studiekeuze123 ‘volledig onafhankelijk’ wordt. Zeker nu het leenstelsel is ingevoerd, is het volgens haar belangrijk dat studenten objectieve informatie krijgen.

Onderzoek
Studiekeuze123 kan zich niet vinden in de klacht over de verfraaiing van de cijfers: ‘Dat is te kort door de bocht en pertinent onjuist’, reageert de organisatie. Maar: ‘definities met betrekking tot baankansen, salarissen en slagingspercentages zijn altijd voor discussie vatbaar en kunnen op verschillende manieren worden gepresenteerd.’

Wordt vervolgd, want VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg gaat samen met zijn PvdA-collega Mohandis minister Bussemaker om een diepgaand onderzoek vragen. / HOP, Mathijs Noij (Vox)