Als pas afgestudeerd religiewetenschapper met een verleden bij de Jehovah’s Getuigen weet Raymond Hintjes als geen ander hoe het is om verstoten te worden wegens je geaardheid. Met zijn stichting Reclaimed Voices bindt hij de strijd aan tegen misbruik bij religieuze groeperingen.

Het Limburgse Brunssum, begin jaren tachtig. Een beetje zoekende in het leven, bekeren de ouders van Raymond Hintjes zich tot de Jehovah’s Getuigen. Raymond, op dat moment twee jaar oud, groeit op zonder veel contact met de buitenwereld. In het weekend loopt hij samen met zijn ouders van deur tot deur om de blijde boodschap te verkondigen. Op zijn veertiende wordt Raymond officieel gedoopt tot Jehovah.

‘In de bibliotheek leende ik boeken over homoseksualiteit’

‘Binnen de Jehovah’s had ik een gelukkige jeugd’, zegt Raymond Hintjes, inmiddels 41. In zijn stem klinkt geen rancune als hij over zijn verleden spreekt. ‘In vergelijking met mijn klasgenoten voelde ik me anders. Ik deed niet mee aan de uitstapjes op school, verjaardagen en andere feestdagen vierden we niet. Tegelijk had ik binnen onze gemeenschap veel leuke vrienden. Zolang je binnen die grenzen blijft, is er niets aan de hand.’

Zweden

Op zijn achttiende steekt Hintjes een eerste keer de grens over. Hij schrijft zich in voor de studie natuurkunde aan de universiteit van Aken, tegen het advies van de Jehovah’s in. ‘Wellicht vreesden ze dat ik door mijn opleiding te kritisch zou gaan nadenken over mijn geloof’, zegt Hintjes.

Tijdens zijn studie raakt Raymond bevriend met een echtpaar dat hele dagen van deur tot deur loopt om mensen te bekeren. ‘Zij hielden mij voor dat ik mijn tijd aan het verspillen was’, zegt hij. ‘De evangelisatie (het verkondigen van Gods woord, red.) is het allerbelangrijkste voor Jehovah’s Getuigen. Daarnaast voelde ik me niet helemaal thuis aan de universiteit. Ik was geen buitenstaander, maar ik mocht ook niet té veel contact hebben met andere studenten. Omdat dat ging wringen, brak ik mijn studie af.’

Nog een element speelt mee in de overweging van Raymond. Al enkele jaren is hij zich ervan bewust dat hij op mannen valt. ‘In de bibliotheek leende ik boeken over homoseksualiteit. Wat ik las, was heel confronterend. Als tegenreactie maakte ik snel carrière bij de Jehovah’s. In Zweden volgde ik een intensieve training om ouderling (een soort pastoraal leider bij de Jehovah’s, red.) te worden. Een jaar later kon ik aan de slag in Heerlen-Hoensbroek.’

Excommunicatie

Om de kosten te drukken, huurt Raymond in zijn nieuwe woonplaats een woning samen met een andere Jehovah. Ook de computer delen ze met elkaar. ‘Mijn huisgenoot ontdekte dat ik naar pornosites surfte en confronteerde mij daarmee. Hij zette me voor het blok: “Ofwel ga ik aan iedereen vertellen dat je homoseksueel bent, ofwel doe je het zelf.”’

Zonder aarzelen kiest Raymond voor de tweede optie. ‘Ik vertelde enkele ouderlingen over mijn jarenlange worsteling, maar het feit dat ik pornosites had bezocht, was genoeg om mij alle taken te ontnemen. Ook werd ik ontraden om nog contact te hebben met jongere jongens. Ze dachten dat ik wel eens gevaarlijk zou kunnen zijn.’

Raymond is diep gekwetst door de manier waarop Jehova’s naar homoseksualiteit en kindermisbruik kijken. ‘Eindelijk durfde ik te spreken over iets wat mij al jaren bezighield. Omdat ik op mannen viel, had ik me lange tijd erg eenzaam gevoeld. Maar waarom zou ik me tot jongens van twaalf jaar aangetrokken voelen? Heteroseksuele mannen voelen zich toch ook niet aangetrokken tot twaalfjarige meisjes?’

‘Gelukkig zijn mijn ouders en zussen altijd contact blijven houden’

In 2007 is de breuk met de Jehovah’s Getuigen onvermijdelijk. Raymond bezoekt de bijeenkomsten niet langer. Via internet zoekt hij contact met mensen die net als hij lange tijd lid waren van een religieuze organisatie. Hij ziet in dat hij zijn eigen seksualiteit niet langer kan verenigen met zijn geloof en zal voortaan zijn eigen leven leiden. Niet veel later begint Raymond een relatie met de man die vandaag nog steeds zijn partner is.

Omdat hij weigert deel te nemen aan de interne tuchtprocedure van de Jehovah’s, wordt Raymond geëxcommuniceerd uit de gemeenschap. Een heel strikte breuk: op straat wordt hij plots gemeden door mensen die hij al die jaren goed heeft gekend. ‘Gelukkig zijn mijn ouders en zussen altijd contact blijven houden.’

Lotgenoten

Ook na zijn breuk blijft Hintjes zich aangetrokken voelen tot het geloof. In 2015 schrijft hij zich in voor de bachelor Religiewetenschappen aan de Radboud Universiteit, die hij cum laude haalt. Tegenwoordig doceert hij godsdienstles op een school in Roermond. Ooit wil hij zijn master halen, maar op dit moment liggen de prioriteiten bij de stichting waarvan hij voorzitter is.

Hintjes heeft ondertussen enkele keren afgesproken met voormalige Jehovah’s, waarvan er verschillende jarenlang binnen de gemeenschap misbruikt werden. Daar is het zaadje van Reclaimed Voices geplant. In november 2017 treedt de Stichting naar buiten in de Week Tegen Kindermishandeling. Meteen krijgen ze de vraag om de commissie van minister van Rechtsbescherming Sander Dekker (VVD) te adviseren in een onderzoek naar kindermisbruik bij Jehovah’s Getuigen. ‘De commissie wilde de aanbevelingen van de commissie-Deetman overnemen, die onderzoek had gedaan naar misbruik in de katholieke kerk. Wij hebben die aanbevelingen geanalyseerd en uitgelegd waarom ze mogelijk niet zouden werken bij Jehova’s Getuigen.’

Ook vangen de vrijwilligers van Reclaimed Voices personen op die zelf zijn misbruikt zijn in een religieuze groepering. ‘Vaak hebben ze twintig à dertig jaar gezwegen over hun misbruik. Hulpverleners helpen hen met het trauma, maar hebben vaak minder ervaring met de religieuze component van het verhaal. De meeste verhalen komen eerst via mail binnen, daarna telefoneren we of vindt een één-op-één gesprek plaats. Af en toe organiseren we bijeenkomsten waarin lotgenoten elkaar treffen. Onze belangrijkste taak is de brug slaan naar overheid, politie en andere netwerken.’

Cijfers over misbruik bij de Jehovah’s Getuigen in Nederland zijn er niet. ‘Bij een groot onderzoek in Australië kwamen er op een totaal van 60.000 Jehovah’s 1.800 meldingen over misbruik’, zegt Hintjes. ‘In Nederland zijn er 30.000 Jehovah’s. Waarom zou het hier anders zijn?’

Kritische literatuur

In de toekomst wil Reclaimed Voices zich richten op slachtoffers van misbruik in andere religieuze groeperingen – het woord ‘sekte’ gebruikt Hintjes geen enkele keer tijdens het gesprek. ‘Je moet benaderbaar blijven voor personen die in zo’n groepering zitten.’

Ondanks alles vindt Raymond, die zelf nooit misbruikt werd, niet dat de Jehovah’s Getuigen moeten worden opgeheven. ‘Tijdens de Tweede Wereldoorlog en onder het Sovjetregime werden de Jehovah’s verboden, maar toen gingen ze ondergronds verder. Dat gebeurt nu opnieuw in Rusland. Je mag niet vergeten dat heel wat mensen in deze gemeenschap iets vinden waar ze naar op zoek zijn: houvast in het leven of hoop op een betere toekomst.’

‘Veel Jehovah’s leiden een dubbelleven’

Of Raymond nog steeds Jehovah zou zijn als hij niet op mannen zou vallen, vindt hij een lastige vraag. ‘Als ik geen onderzoekende geest had gehad, was ik nooit natuurkunde gaan studeren. Ik las ook al vroeg kritische literatuur over de Jehova’s, maar een aanleiding om definitief te breken had ik niet. Veel Jehovah’s leiden een dubbelleven. Misschien had ik dat ook wel gedaan (lacht).’