Lees je vanmiddag de nieuwe Vox in de kantine van het Huygensgebouw, dan denken andere studenten dat je een zwart T-shirt draagt. Zit je in het Grotius, dan heb je vast een colbertje aan. Deze en andere stereotypen inspireerden de redactie van Vox tot een special over hokjesdenken.

Geneeskundestudenten zijn arrogant, letterenstudenten lui en bèta’s introvert. Rechtenmeisjes dragen een mantelpak, filosofen hebben een baard, socio’s houden van kleur en managementwetenschappers zijn breedgeschouderd.

Is dit allemaal waar? Zou kunnen. Het zijn in elk geval de stereotypen die bestaan over de studenten aan de verschillende faculteiten. Vox vroeg een panel van zeven studenten – allemaal van een andere faculteit – hun ideeën over medestudenten aan de Radboud Universiteit te spuien. Zonder blad voor de mond. Het resultaat was een whiteboard vol politiek incorrecte kreten.

Waar hoor ik bij?
Inherent aan stereotypen en vooroordelen is dat ze ongenuanceerd zijn. Is dat erg? Nee, zegt sociaal psycholoog Daniël Wigboldus. Mensen stoppen elkaar van nature in hokjes. Mensen zijn sociale wezens. ‘De groepsindeling – “waar hoort de ander bij?” en “waar hoor ik bij?” – is heel belangrijk.’ Bovendien is het nuttig dat het brein snel een inschatting maakt van wie of wat je tegenover je hebt. Hokjesdenken helpt daarbij. Tegenover een peuter gedraag je je immers anders dan tegenover een puber. De valkuil: overgeneraliseren (niet alle pubers zijn recalcitrant) en discriminatie. Dat laatste is wel erg.

In de special van Vox kijken we naar stereotypen. Op elke faculteit fotografeerden we, zo willekeurig mogelijk, ongeveer twintig studenten. We vroegen naar hun kledingstijl en het beeld dat er heerst, ook bij hen, over hun faculteit. Wat we graag wilden weten: kun je aan de portretten zien of het studenten uit het Grotius of Huygens betreft?

Ja, zo bleek uit een sessie met het studentenpanel. We lieten hen de portretten ‘blind’ bestuderen. De beelden die ze in hun hoofd hadden, bleken (grotendeels) overeen te komen met wat ze op papier zagen. Het aantal jasjes, sneakers of T-shirts op een blad vol foto’s verraadde de faculteit.
Dezelfde foto’s staan vandaag in Vox. De uitdaging is: raad naar welke faculteit je kijkt.

Eigen vooroordelen
Kanttekening van Daniël Wigboldus (hoogleraar en decaan van de Faculteit der Sociale Wetenschappen): in hoeverre lieten de redacteuren van Vox zich leiden door hun eigen vooroordelen bij de selectie van de studenten die werden gefotografeerd? Je kunt bijna niet ‘neutraal’ te werk gaan, waarschuwt hij. Want het brein doet allerlei dingen buiten ons bewustzijn om. Dit geldt niet alleen voor de onderzochten maar ook voor de onderzoekers.

Het interview met deze specialist op het gebied van hokjesdenken lees je vanmiddag op voxweb. De komende dagen volgen gesprekken met wetenschappers van de andere faculteiten van de Radboud Universiteit. Over de functie van stereotypen en vooroordelen, de gevaren en de wetenschappelijke context.

Check hoe vooringenomen je zelf bent via psychologische testjes op onze Facebookpagina. Wil je meer lezen over de ongezouten meningen van ons panel, houd dan voxweb in de gaten. Zoals de meeste studenten, denken ze nogal goed te weten hoe de wereld in elkaar zit. Of is dat een vooroordeel? / Annemarie Haverkamp

Covermodel Robert Kerssies is vanmiddag tussen twaalf en twee te vinden op de campus. Daar deelt hij hoogstpersoonlijk de special van Vox uit. Ondertussen speelt hij ook nog gitaar.