In de bibliotheek van het Huygensgebouw is een tentoonstelling te zien over vrouwen in de (bèta)wetenschap. Filosofie- en geschiedenisstudent Manon Lambooij stelde de expositie samen. Waarom? 'Door de vrouwelijke wetenschappers uit het verleden naast de traditionele ‘grote namen’ te zetten, kun je veel beter bepalen hoe belangrijk en invloedrijk ze waren.'

Er zijn uiteindelijk zo’n vijftig boeken te zien in de vitrinekasten in de Library of Science in het Huygensgebouw, maar Manon Lambooij had er nog veel meer tentoon kunnen stellen. Wie goed zoekt komt volop vrouwen tegen in de geschiedenis van de wetenschap met verhalen over insluiting en uitsluiting, vertelt de filosofie- en geschiedenisstudent.

Hoe heb je de selectie gemaakt voor deze expositie?

‘Er moest visueel interessant materiaal zijn om te laten zien, ik moest selecteren per onderwerp en de vrouwen moesten in de verhaallijn passen.’

Waar kwam het idee vandaan om dit te doen?

‘Universitair hoofddocent Willem Halffman zag dat de vitrinekasten leeg stonden en kwam met het idee. Hij heeft het voorgelegd aan Carla Rita Palmerino, hoogleraar geschiedenis van de filosofie. Zij wist dat ik al veel met dit onderwerp bezig was en heeft mij hiervoor gevraagd.’

Waarom ben jij zo bezig met dit onderwerp?

‘In het eerste jaar bij filosofie krijg je college over alle bekende filosofen. Dat jaar dacht ik: waar blijven de vrouwen? Want als je gaat zoeken zijn die er volop. Sindsdien ben ik me er in blijven verdiepen. Mijn interesse ligt vooral bij vrouwen die in de vroegmoderne tijd, tussen 1500 en 1800, met wetenschap bezig waren. Maar voor deze expositie heb ik ook naar andere tijdvakken gekeken.’

Je selecteerde niet alleen de boeken van vrouwen, maar geeft er ook uitleg bij. Waar gaat je verhaal over?

‘Het gaat over insluiting en uitsluiting. Sommige van de redenen daarvoor waren in de vroegmoderne tijd hetzelfde als in de negentiende eeuw. Ik kwam vrouwen tegen die een belangrijke bijdrage hadden geleverd aan ontdekkingen waar mannen de Nobelprijs voor kregen. Je ziet dat vrouwen geen vaste baan konden krijgen in de wetenschap.

Aan de andere kant zie je uitzonderingen, zoals Laura Bassi, de eerste vrouwelijke hoogleraar uit de achttiende eeuw. Of Maria Sibylla Merian die werd opgeleid als schilder en uit eigen beweging flora en fauna gaat vastleggen en zo belangrijk werk doet voor de entomologie (die studie van insecten, red.). Als ze in 1699 naar Suriname reist maakt ze prachtige tekeningen van de natuur daar.’

‘Je ziet dat er nu meer aandacht is voor het werk van vrouwen in de wetenschap’

Je bent voor de expositie aangewezen op boeken, maar voor veel vrouwen was het vast niet vanzelfsprekend om te publiceren.

‘Dat klopt. We weten dat sommige vrouwen van belang waren doordat hun correspondentie met mannelijke wetenschappers bewaard is gebleven. Voorbeelden daarvan zijn Elisabeth van Bohemen en Anna Maria van Schurman. Zij correspondeerden met René Descartes, Constantijn Huygens en andere zeer bekende wetenschappers. Van de scheikundige Antoine Lavoisier is weer bekend dat zijn vrouw van groot belang was voor zijn werk.’

Je mocht ook werken uit de bijzondere collectie laten zien. Welke waren dat?

Voor de opening mochten we De vrouw: haar bouw en haar inwendige organen van Aletta Jacobs uit 1898 even laten zien, maar die moest daarna weer terug. Maar ook Institutions de physique van Émilie du Châtelet uit de eerste helft van de achttiende eeuw en een boek van Bertha van Nooten over de flora op Java.’

Zou er in het onderwijs meer aandacht moeten zijn voor de geschiedenis van vrouwen in de wetenschap?

‘Je ziet dat er nu veel meer aandacht is voor het werk van vrouwen in de wetenschap. Door de vrouwelijke wetenschappers uit het verleden toe te voegen aan het curriculum en ze naast de traditionele ‘grote namen’ te zetten, kun je veel beter bepalen hoe belangrijk en invloedrijk ze waren. Door de aandacht komen we er vanzelf achter welk werk te lang onderbelicht is gebleven en ik geloof dat ze dan vanzelf opgenomen worden in de canon.’

Het klinkt in ieder geval alsof dit onderwerp voor jou nog niet afgerond is.

‘Nee, het fascineert me nog steeds en ik blijf er dus mee bezig.’