Zouden mannen elke maand ongesteld zijn, dan was er veel meer aandacht voor de pijn die erbij hoort. Gynaecoloog Bertho Nieboer, beter bekend als @DokterBertho, is daarvan overtuigd. Hij riep een nationaal onderzoek in het leven om te kijken hoeveel hinder vrouwen van hun menstruatie ondervinden. ‘Het probleem is nog groter dan ik dacht.’

Wat is dat toch met vrouwen en hun ongesteldheid? Vergaan ze van de pijn, dan zwijgen ze daarover. Zijn ze er zo ziek van dat ze niet naar het werk kunnen, verzinnen ze een smoes. En dat terwijl het merendeel een paar dagen per maand serieuze klachten heeft. Gynaecoloog en onderzoeker Bertho Nieboer van het Radboudumc wil weten hoe groot het probleem nu precies is en zette half juli een vragenlijst online. Waar hij hoopte op 10.000 deelnemers, hebben tot zijn verrassing meer dan 23.000 vrouwen de lijst ingevuld. ‘Ik krijg elke dag vrouwen met klachten in mijn spreekkamer, maar na de eerste resultaten weet ik dat de impact van menstruatie toch nog groter is dan ik dacht’, reageert hij.

De voorlopige data – het landelijk onderzoek loopt nog – heeft hij inmiddels grofweg geanalyseerd. Conclusie: de meerderheid van de vrouwen heeft buikpijn. Drie van de vier vrouwen is prikkelbaar of voelt zich neerslachtig. Verder heeft een groot deel last van vermoeidheid. Het gekke is, vindt Nieboer, dat een grootschalig onderzoek naar dit probleem in Nederland niet eerder werd gedaan. ‘Terwijl je kunt zeggen dat de economische schade groot is. Vanwege het verzuim als vrouwen thuis moeten blijven, maar het kost ook geld als vrouwen wel naar hun werk gaan maar veel minder productief zijn als gevolg van de menstruatie.’ En dan heeft hij het nog niet eens over de gevolgen voor de vrouwen zelf. ‘Uit mijn praktijk ken ik bijvoorbeeld een meisje dat van het vwo terug moest naar de havo omdat ze zo vaak niet naar school kon komen. En er zijn vrouwen die van baan moeten wisselen.’

Ofwel: menstruatie is een onderschat probleem. Zou het mannen aangaan, dan was er al lang veel meer aandacht voor geweest, vermoedt de gynaecoloog. Hij vindt het vreemd dat het anno 2017 kennelijk nog steeds een taboe is erover te praten. Al wordt het volgens Nieboer wel beter: ‘Denk aan de menstruatie challenge van Peter de Vroed. Hij liet Humberto Tan op tv voelen wat die pijn is. Dat filmpje is meer dan een miljoen keer bekeken.’

‘Omdat ze denken dat pijn erbij hoort, komen ze vaak pas na een paar jaar bij mij’

In de enquête zitten ook vragen als ‘wat doe je als je menstruatieklachten hebt’ (de meeste vrouwen gaan gewoon door) en ‘welke pijnstillers slik je’. Bertho Nieboer wil inzicht krijgen in welke medicijnen het beste werken. Uiteindelijk hoopt hij dat hij een soort standaard kan neerzetten voor vrouwen én artsen, een raamwerk van wat ‘normaal’ is. Wanneer vallen je klachten buiten de norm en is het slim naar een huisarts te gaan? ’10 tot 15 procent van de vrouwen heeft endometriose (baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder, red.), een aandoening die tot onvruchtbaarheid kan leiden. Maar omdat ze denken dat pijn erbij hoort – andere vrouwen zeggen “joh dat hebben we allemaal” – komen ze vaak pas na een paar jaar bij mij.’

De resultaten van het onderzoek verwerkt Nieboer in verschillende publicaties. Ook zullen Nijmeegse geneeskundestudenten meer onderwijs krijgen over menstruatieklachten. En als werkgevers op een dag flexibeler omgaan met het probleem, heeft hij de menstruatie-emancipatie – zo noemt hij het zelf –een flink stuk verder geholpen.

Het landelijk onderzoek loopt tot begin september. Bertho Nieboer is nog op zoek naar jonge deelnemers (vanaf 15 jaar) en naar vrouwen die weinig klachten hebben. De vragenlijst vind je hier.