Ze is pas anderhalf jaar klaar met haar vwo, maar volgde sinds haar vijftiende vakken aan de universiteit en heeft inmiddels een eigen eenmanszaak. Emma Stoks geeft liever TED-talks dan dat ze in de collegezaal zit.

Een gemiddeld studentenleven heeft ze niet, nee. De achttienjarige Emma Stoks zit op haar werkplek in Amsterdam-Oost. Laptop voor haar neus, rozenthee in de hand. Vandaag werkt ze voor projectbureau Thomas & Charles, dat scholen en bedrijven adviseert op het gebied van leren.

‘Ik ben zeker de jongste hier’, zegt ze lachend. ‘Gelukkig vormt dat geen belemmering. Ik heb inmiddels geleerd alleen voor mensen te werken die me ondanks mijn leeftijd vertrouwen. Anders wordt het zo’n machtspelletje, daar heb ik geen zin in.’

Harvard

Anderhalf jaar geleden studeerde Stoks af van de middelbare school in Arnhem. Eigenlijk wilde ze daarna naar Harvard. Toen dat niet lukte, besloot ze te gaan werken.

Inmiddels heeft de jonge ondernemer een eenmanszaak, en verkaste ze van haar ouderlijk huis naar een flatje in Amsterdam. Afgelopen zomer ging ze als één van de honderd geselecteerden mee op de Future Talks-boot naar de Noordpool, waar ze sprak over belangrijke thema’s voor de toekomst. Vorige maand kwam haar TEDx-talk online.

‘Veel studenten zitten in een ritme van feesten, tentamens maken, naar college gaan. Dat heb ik niet’

‘Ik zie mijn vrienden ’s avonds en in het weekend, maar ik ga niet echt uit doordeweeks’, zegt Stoks. ‘Veel studenten zitten in een ritme van feesten, tentamens maken, samen naar college gaan. Dat heb ik niet.’

Vwo-programma

Stoks heeft wel degelijk iets meegekregen van het studentenleven: vanaf haar vijftiende volgde ze het vwo-talentenprogramma op de Radboud Universiteit. Daarmee kon ze als middelbare scholier colleges volgen op de campus – van taalfilosofie tot rechtsgeleerdheid. ‘Ik was daar de helft van de week’, zegt ze. ‘Die vrijheid vond ik heerlijk.’

Het leven op de universiteit stelde haar ook een beetje teleur, geeft ze voorzichtig toe. ‘Ik schrok van de houding van veel studenten. In mijn ogen was de universiteit dé plek waar je eindelijk kon studeren wat je leuk vond. Maar de meeste studenten zaten onderuitgezakt in de zaal. Dan dacht ik: kom op, dit is toch wat je wilt? Kies hiervoor, of ga wat anders doen met je leven.’

Nu ze veel met scholen samenwerkt, heeft ze dat beeld bijgesteld. ‘Het huidige systeem is niet perfect. Studenten moeten een behoorlijk voorgekauwd programma volgen. En ze hebben op de middelbare school ook niet geleerd om hun leerproces zelf in de hand te nemen.’

Of ze zelf nog van plan is terug te gaan naar de universiteit? ‘Ik denk het niet. Misschien later, als ik iets vind dat ik het beste op de universiteit kan leren. Maar nu leer ik veel beter door te doen. De wereld is mijn leerschool.’