Kiest Frankrijk voor Marine Le Pen of Emmanuel Macron? Niets is hetzelfde tijdens deze presidentsverkiezingen in Frankrijk. Een voorbeschouwing met Jan-Willem Brouwer van het Centrum voor Parlementaire geschiedenis in vijf bijzonderheden.

1. De toekomst van de Europese Unie hangt ervan af
Voor Marine Le Pen zijn de verkiezingen in Frankrijk een referendum ‘voor of tegen Frankrijk’. De politica verklaarde eerder dat ze binnen zes maanden een referendum over een Frexit wil organiseren als zij verkozen wordt. Daar komt ze nu voorzichtig op terug, maar daar moeten we niet intrappen, vindt Brouwer. ‘Hoogst ongeloofwaardig en alleen voor politiek gewin.’ En dat Frankrijk in de Europese Unie blijft, is voor iedereen van levensbelang. ‘Zonder Frankrijk ís er geen EU.’

2. Macron gaat op kop, maar wat wil hij eigenlijk?
Als de eurofiele Macron verkozen wordt, is een Frexit van de baan. Is Frankrijk daarmee uit de zorgen? Dat is voorbarig, zegt Brouwer. Met Macron springt het land namelijk in het diepe – zonder dat er een bodem in zicht is. ‘Macron heeft eigenlijk helemaal geen programma. Niemand weet echt wat voor koers hij wil varen.’

3. Macron moet op zoek naar députés
Bovendien zal Macron op zoek moeten naar mensen die hem willen vertegenwoordigen in de Assemblée Nationale, de Franse Tweede Kamer. De 577 leden zijn afgevaardigden van evenzoveel Franse districten. In juni zijn de parlementsverkiezingen. Krijgt Macron zoveel geschikte kandidaten op de lijst van zijn nieuwe partij En Marche!? De klok tikt door. De nieuwe president, wie het ook wordt, is sterk afhankelijk van een eventuele meerderheid in het parlement.

4. Het klassieke partijsysteem is ontploft
‘En Marche! wordt vaak vergeleken met D66’, zegt Brouwer. ‘Het is geen beginselpartij, wil niet als rechts of links te boek staan.’ Zet daar het extreemrechtse Front National naast en zie het resultaat van een ontmanteling van het klassieke partijsysteem. Jarenlang werd in het Élysée een Republikein afgewisseld met een socialist, maar dat is passé.

5. Een stem op extreemrechts is doodnormaal
Macron gaat het waarschijnlijk winnen van Le Pen. Toch houdt Brouwer de opkomst van extreemrechts nauwlettend in de gaten. ‘Het baart me vooral zorgen dat het zo gewoon wordt om daarop  te stemmen. Dat miljoenen mensen achter Le Pen staan, is toch wel erg. En haar tegenstanders laten zich ook niet horen – er is nauwelijks protest.’ Brouwer kan er niet aan wennen. ‘Zo slecht gaat het toch niet met Frankrijk? De metro’s rijden gewoon op tijd, hoor.’