Nu de wetenschappers zijn gehuldigd en het feestgedruis is geluwd, rijst de vraag: wat te doen met 27 miljoen?  Vandaag: de chemici gaan ultraslimme moleculen maken. Het zijn weer de usual supects die ervan door gaan met het grote geld, hoor je deze dagen bij het koffieapparaat mopperen. Dat juist Akademiehoogleraren en Spinozawinnaars als Roeland Nolte, Peter Hagoort en Pieter Muysken er met ruim vijftig miljoen euro vandoor gaan, is voor sommige jonge onderzoekers een harde dobber. Maar dit programma, de Zwaartekrachtsubsidie, is nu eenmaal opgezet voor de top-3 van Nederland, reageert hoogleraar organische chemie Jan van Hest. ‘Je hebt een heel stevig voorstel nodig om dit onderzoek gefinancierd te krijgen. Het is erg zware competitie geweest, wat dat betreft zijn we ook heel trots dat wij het hebben gehaald’. Van Hest coördineerde de aanvraag van het chemisch onderzoek dat nu met 27 miljoen euro van start kan gaan.  De Nijmeegse chemici werken samen met Groningse en Eindhovense collega’s in dit project. Nijmegen is penvoerder maar de groepen zijn evenredig vertegenwoordigd in de nieuwe onderzoeksschool Research Center for Functional Molecular Life-like Systems (FMS). De onderzoekers willen een gloednieuwe richting op in de moleculaire wetenschap. Doel is het ontwerp van ultraslimme moleculen. Slim genoeg om hun weg te weten in het menselijk lichaam. En slim genoeg om ook de werkzaamheden van cellen over te nemen. Zoiets kan alleen als die moleculen de systemen kunnen nabootsen die in het menselijk lichaam aan de orde van de dag zijn. Stel, je wordt geopereerd aan je meniscus, het schijfje kraakbeen in je knie, en mist daarna het gros van dat kraakbeen. Vanzelf groeit zoiets niet meer aan. Van Hest en zijn collega’s hopen een complex van moleculen te maken die je op de juist plek kunt inbrengen en die de kraakbeencellen aanzet om weer kraakbeen te vormen. Een capsule met moleculen die werkt als een nanofabriekje in de cel is handig als lichaamscellen het laten afweten. Bij een stofwisselingsziekte bijvoorbeeld verwerken sommige cellen schadelijke stoffen niet meer. Van Hest: ‘Wat wij proberen te ontwikkelen is een soort chemisch toilet, een capsule die de functie van de cel overneemt en de schadelijke stoffen afvoert. En dan liefst een capsule die langere tijd meegaat.’ Het meeste geld zal gaan naar de opleiding van jonge onderzoekers, want die komen er wel degelijk.  Ook met een fysica- of biologenachtergrond. Want dit onderzoek is bij uitstek grensoverschrijdend, zegt Van Hest.  / Martine Zuidweg