Nu de wetenschappers zijn gehuldigd en het feestgedruis is geluwd, rijst de vraag: wat te doen met 27 miljoen?  Vandaag: de taalwetenschappers gaan eindelijk doorzien waarom de mens zo goed is in het produceren en begrijpen van taal.

Zijn dochter kreeg voor haar vijfde verjaardag een ‘schoenstrikdiploma’. Dat ze een jaar eerder al kon praten als Brugman vond iedereen doodnormaal. Er kwam dan ook geen diploma of medaille aan te pas. Toch is dat raar, zegt hoogleraar Psycholinguïstiek Peter Hagoort. ‘We vinden het vanzelfsprekend dat kinderen spelenderwijs taal leren. Terwijl taal toch heel complex is, een stuk complexer dan het strikken van veters.’ Hagoort gaat met het geld van de Zwaartekrachtsubsidie 45 promovendi en 15 postdocs aanstellen. Ze staan niet allemaal tegelijk voor zijn deur, dat zou capaciteitsproblemen geven. De jonge onderzoekers komen verspreid over tien jaar en vinden onderdak bij de twee instituten waarvan hijzelf directeur is: het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek en het Donders Instituut, maar ze gaan ook naar de andere instituten die in het project samenwerken: het Nijmeegse Centre for Language Studies en het Amsterdamse Institute for Language, Logic and Computation. Er komt een gezamenlijke website met nieuwtjes en onderzoeksresultaten. Ontdekken Het unieke is dat door de samenwerking van instituten alle aspecten van taal tegelijk bekeken kunnen worden. Niet alleen de hersenprocessen die een rol spelen bij taal en de genetische aanleg voor het aanleren van talen, maar ook het individuele taalgedrag en de overeenkomsten tussen talen. Hagoort: ‘Nu kijkt iedereen nog op zijn eigen niveau. Daardoor missen we waarschijnlijk belangrijke informatie. Juist door al die niveaus op elkaar te betrekken, verwachten we nieuwe dingen te ontdekken.’ De rol van genen bij het aanleren van taal zijn nog een mysterie. De afdeling taal en genetica van het Max Planck, uniek in de wereld, bestaat pas twee jaar. Maar de eerste resultaten wijzen al op genetische verschillen in het aanleren van taal. Chinezen blijken bijvoorbeeld meer dan Nederlanders aanleg te hebben voor het aanleren van zogenaamde toontalen, waarbij een woord afhankelijk van de toonhoogte steeds iets anders betekent. Spinozawinnaars In het project werken vier Spinozawinnaars samen. Behalve Hagoort in Nijmegen ook Pieter Muysken en in Amsterdam Johan van Benthem. De vierde, Anne Cutler, die naar Sydney is verhuisd, komt jaarlijks drie maanden naar Nijmegen voor overleg en, in de woorden van Hagoort, ´het genereren van ideeën´. / Martine Zuidweg