Redacteur Mathijs Noij koppelt zijn persoonlijke ervaringen als vader aan de wetenschap. In deel 11: hoe betrokken vaderschap door de coronacrisis mogelijk een positieve impuls krijgt.

Er is al veel gezegd en geschreven over thuiswerken met kinderen. Zelf vind ik het knap lastig, vooral omdat ik thuis geen goede werkplek heb, en tijdens de middagslaapjes van de jongste dochter naar beneden wordt verbannen om haar niet wakker te maken tijdens een Zoomgesprek.

Tijdens de lockdown was het voor mij reden om op werkdagen het huis te ontvluchten en, als een van de weinige levende zielen, achter mijn bureau op de campus te kruipen. Niet dat het daar stil was: op het bouwterrein van het Maria Montessorigebouw, waar de redactie van Vox op uitkijkt, werd namelijk stug doorgewerkt. Maar een peuter en een dreumes samen zijn nog altijd een grotere stoorzender dan een hijskraan en een paar bulldozers – die laatste hoeven namelijk niet te plassen, en willen ook geen boekje lezen.

Tijd met de kinderen

Dat de coronacrisis een enorme impact heeft op het ouderschap moge duidelijk zijn. Veel vaders en moeders die normaal gesproken hele dagen op kantoor doorbrengen om daarna aan te sluiten in de file, zitten opeens thuis.

Ook ik heb de afgelopen maanden meer tijd met mijn kinderen doorgebracht dan ooit. Hoewel ik dus nog wel naar kantoor ging, bleken werkdagen zonder fysieke vergaderingen en sociale activiteiten aanmerkelijk korter. Om nog maar te zwijgen over alle bezigheden buiten het werk waar een streep doorheen ging, zoals de zondagochtenden op de voetbalclub. Om toch een beetje bezig te blijven kocht ik een mountainbike (en gezien de drukte in het bos, was ik niet de enige wanhopige persoon die een nieuwe reden vond om naar buiten te gaan). Jammer genoeg donderde ik daar tijdens een van mijn rondjes vanaf en belandde een weekje in het ziekenhuis.

‘De coronacrisis kan worden gezien als een soort natuurlijk experiment’

Terug naar het vaderschap. Zo’n rigoureuze breuk in ons leefpatroon als de corona-lockdown is enorm interessant voor sociale wetenschappers. Zo ook voor Carolina de Weerth, hoogleraar Psychobiologie van de vroege ontwikkeling, die mij eerder bijpraatte over de veranderende hormoonhuishouding bij jonge vaders. Mannen die met hun jonge kind op één kamer slapen, produceren bijvoorbeeld minder testosteron, vertelde ze mij.

De Weerth: ‘De coronacrisis kan worden gezien als een soort natuurlijk experiment, zoals een natuurramp dat bijvoorbeeld ook kan zijn.’ Het feit dat veel ouders nu meer thuis zijn dan normaal, zal door sommigen nog wel als positief worden ervaren. Maar de coronacrisis is ook een bron van stress, benadrukt De Weerth. ‘Hoe gaan ouders, maar ook stellen met een kinderwens, daarmee om? Als zij hun inkomen zien wegvallen, zou het zomaar kunnen dat ze het krijgen van een kind nog even uitstellen.’

Vanwege het momentum van de coronacrisis spoedde De Weerth zich naar de nationale wetenschapsfinancier NWO om subsidie aan te vragen voor een onderzoek. Die werd toegezegd en de enquête van De Weerth werd – vlak voordat de basisscholen weer opengingen – ruim 2100 keer ingevuld.

Adviezen

Wat De Weerth vooral hoopt te achterhalen is of ouders tijdens de coronacrisis anders omgaan met allerlei adviezen. Wereldgezondheidsorganisatie WHO raadt bijvoorbeeld aan kinderen te vaccineren, baby’s ten minste zes maanden borstvoeding te geven en het babybedje de eerste zes maanden op de kamer van de ouders te zetten. Volgen ouders die adviezen beter of juist slechter op tijdens de coronacrisis?

Waar vaders nog weleens worden weggelaten uit dit soort onderzoeken – soms uit desinteresse, maar vaker omdat mannelijke respondenten moeilijker te vinden zijn dan vrouwelijke – wil De Weerth specifiek ook naar de vaderrol kijken. ‘Het zou mij niet verbazen als het vaderschap structureel verandert door de coronacrisis’, zegt zij. De hoogleraar wijst erop dat thuiswerken steeds gebruikelijker wordt, en dat bedrijven en werknemers daar de meerwaarde nu opeens van inzien. ‘Daardoor kunnen mannen rustiger wennen aan hun vaderschapsrol en een andere relatie opbouwen met hun kind.’

Niet zonder gevaar

Tot zover het mogelijk positieve effect van de coronacrisis. Zelf hoop ik vanaf september het huis weer te ontvluchten voor een potje voetbal. Er gaat weinig boven de geur van pas gemaaid gras op zondagochtend. En hoewel het voetbalveld ook niet helemaal zonder gevaar is, is de kans op brokken er toch aanmerkelijk kleiner dan tijdens het mountainbiken, al kan dat ook aan mijn stuurkunsten liggen.