Redacteur Mathijs Noij (30) koppelt zijn persoonlijke ervaringen als vader aan de wetenschap. In deel 8: waarom het zelfs in onze 'moderne' maatschappij nog handig is om te trouwen vóórdat je kinderen krijgt.

Op een druilerige maandagochtend, januari 2016, stapten mijn vriendin en ik in het spreekwoordelijke huwelijksbootje. Een amicale ambtenaar van de burgerlijke stand, de 65 al gepasseerd, praatte de ceremonie in het Nijmeegse gemeentehuis aan elkaar, schudde wat grapjes uit zijn mouw en verklaarde ons man en vrouw.

Bij de trouwerij waren alleen onze ouders aanwezig en onze zussen met aanhang. Zo’n feest in een of ander afgehuurd kasteel, met ringen, een ceremoniemeester en een onderscheid tussen dag- en avondgasten? Nee, bedankt. Sommige van onze beste vrienden wisten niet eens van ons trouwen af. Zaten we een paar weken later in de bioscoop en vertelden we tussen neus en lippen door dat we getrouwd waren eerder die maand. Verbaasde blikken alom.

De avond na de trouwerij vlogen we naar Wenen, voor een vierdaagse citytrip. Daarvan herinner ik me vooral nog de vrieskou en de zwangerschapsmisselijkheid van mijn kersverse echtgenote. En dat het operagebouw ook best indrukwekkend was.

Gedoe bespaard

Waarom dan toch trouwen, als ik er niet enorm veel waarde aan hecht? Dat had veel te maken met de aanstaande gezinsuitbreiding. We hadden inmiddels samen een huis gekocht, kregen samen een kind: het voelde op de een of andere manier wel goed om dan ook maar in de boeken te staan als man en vrouw. De vier verlofdagen die je ervoor krijgt waren trouwens ook mooi meegenomen (dat waren er twee meer dan ik een halfjaar later kreeg voor de geboorte van mijn eerste dochter – wáánzin).

Volgens Lucienne van der Geld, docent notarieel recht, hebben wij ons een hoop ambtelijk gedoe bespaard door te trouwen voordat mijn oudste dochter werd geboren. Ik hoefde mijn kind niet te erkennen en ook mijn gezag als vader was automatisch geregeld. Zonder gezag heeft de vader geen officiële rol in de opvoeding. ‘De wet wijst de man met wie de moeder is getrouwd op het moment van de bevalling aan als vader’, aldus Van der Geld.

‘We maken een onderscheid tussen de biologische en de juridische vader’

Maar dat hoeft natuurlijk niet zo te zijn. Of manlief daadwerkelijk degene is geweest die het genetisch materiaal heeft geleverd, weet meestal alleen de moeder honderd procent zeker. ‘Daarom maken we het onderscheid tussen een biologische en een juridische vader’, zegt Van der Geld. ‘Een juridische vader heeft, als het op de kinderen aankomt, net zo veel rechten als de moeder.’

Rechten en plichten

Je hoeft niet over heel veel fantasie te beschikken, om te weten dat dit tot de vreemdste situaties kan leiden. Als een getrouwde vrouw vreemdgaat, zwanger raakt en een kind op de wereld zet, is haar echtgenoot de juridische vader (dj Mattie Valk kan erover meepraten). De spreekwoordelijke melkboer mag dan wel de biologische vader zijn, een kind kan juridisch gezien maar één vader hebben, en dat hoeft niet dezelfde persoon te zijn als de leverancier van het prijswinnende zaad.

Andersom kan een vader die niet getrouwd is met een moeder – en niks te maken wil hebben met zijn kroost, besluiten het kind niet te erkennen. Hij krijgt daarmee geen rechten over het kind, maar zit ook niet opgescheept met de plichten (hallo, prins Bernhard!). Overigens wijst Van der Geld erop dat dit type vader wel onderhoudsplichtig kan zijn – en dus door de rechter gedwongen wordt financieel bij te dragen aan het kind.

Maar over het algemeen willen vaders natuurlijk graag meedoen in de opvoeding – gelukkig maar. En dan is het toch handig – in onze ‘moderne’ maatschappij – dat je getrouwd bent met de moeder. Best vreemd natuurlijk. Volgens Van der Geld zou het een goede eerste stap zijn om ongetrouwde vaders het gezag toe te kennen over hun kind, zodra ze het erkennen. Scheelt weer één stap in de ambtelijke molen.

Maar nog heel even over wijlen Prins Bernhard. In een interview in de Volkskrant gaf hij aan dat ook zijn twee buitenechtelijke kinderen meedelen in de erfenis. Heeft-ie vast laten leggen in zijn testament. Da’s toch aardig van hem, nietwaar?