Ook al is er geen meerderheid in de Eerste Kamer, het kabinet regeert gewoon door. Aldus onze steevast enthousiaste roerganger Rutte. Dat is mooi meegenomen. Blijft de vraag wat nu echt regeren is. Want ‘politiek in Nederland, dat is 10 kilometer harder mogen rijden op een stukje snelweg’, kietelt Arnon Grunberg in de Volkskrant van vandaag.

De wetenschappelijke onderwijslieden zullen het tikje op de tengels van de zittende macht aangrijpen als ‘signaal van de kiezer’. Die zachtjes nee zegt tegen uitverkoop van de beschaving, dus de universiteit. Nederland moet immers een innovatief kennisland worden. Anders komen we internationaal niet mee. Dus moet er juist geld náár de wetenschap, niet er vanaf.

Wat meer pecunia voor universitair onderwijs lijkt me zeker niet verkeerd. Bijvoorbeeld om studenten te kneden tot kritische en humane geesten, die wezensvraag van waan kunnen onderscheiden. Voldragen karakters die – op hopelijk niet al te lange termijn – de Nederlandse politiek eindelijk eens een vermoeden van diepgang zullen geven, in plaats van het opstotteren van van buiten geleerde kromme oneliners of het onder cameratoezicht melken van koeien van door altoos onnozel kirrend HEMA-meisje Yvon Jaspers gehypete oer-Hollandse doe-maar-gewoon-helden.

Wat het onderzoek betreft heb ik echter grote twijfels. Nog meer onderzoeksgeld naar hypertechnologische oplossingen voor het verzengende veelvraatgedrag dat rechtoplopende apen met een oversized neocortex vertonen? Waarom niet meer machineloze aandacht voor morele herbezinning? Zoals de Nijmeegse hoogleraar klinische psychologie Jan Derksen in een Volkskrant-interview naar aanleiding zijn nieuwe boek De woorden om het te zeggen verzucht: ‘Het kan goed zijn dat de psychologie verandert in een soort bijwagen van de neurobiologie. Wat nodig is, is herbronnen op de filosofie. Nu is er sprake van een toets-fetisjisme.’

Of neem de inmiddels ongetwijfeld overleden pater Schrijen, de gebochelde leraar Latijn op mijn Kerkraadse middelbare school Sancta Maria. Die goede man had de belofte van armoede gedaan, en liep dientengevolge altijd in hetzelfde afgeleefde zwarte pak rond. Die hield me op 16-jarige leeftijd het bekende filosofische scheermes van de Franciscaner monnik Willem van Ockham voor: Entia non sunt praeter necessitatem multiplicanda. Voor de zij-instromers: ‘Men moet de zijnden niet zonder noodzaak verveelvoudigen’. Kortom, doe het met de dingen die je toch al hebt. Je kritisch verstand en je verbeelding bijvoorbeeld.

Dichteres en kinderpsychiater M. Vasalis wist in 1952 een nachtvlindertje even voor eeuwig te vangen in haar dagboek: ‘Hij heeft fijne wenkbrauwtjes, los van zijn hoofd en hij zit stil als een tentje op de woestijn van schrijfpapier. Klein is hij, maar het is alsof er onder zijn vleugels voor mij plaats is, een lichte witte ruimte.’ Een universiteit waarin meesters en gezellen samen op zoek gaan naar de juiste woorden in kleine lichte witte ruimtes. Dat moeten we willen. Meten is nog lang geen weten. Weg van de snelweg.