Iedere universiteit een onafhankelijke ‘datamanager’, die alle wetenschappelijke publicaties checkt. Daarvoor zou Kees Schuyt, voorzitter van de commissie Wetenschap, ethiek en integriteit van de KNAW afgelopen vrijdag gepleit hebben tijdens een debat over wetenschapsfraude. We legden het plan voor aan verschillende wetenschappers in Nijmegen. Conclusie? Een slecht idee. Eén datamanager voor de hele universiteit is sowieso te weinig. ‘Hoeveel publicaties verschijnen er in Nijmegen per jaar? Ruim 5600?’, reageert Onno Crasborn, gebarentaalonderzoeker. Als er wat gemanaged moeten worden, dan per vakgebied graag, vindt ook Charles Timmermans, onderzoeker hoge energiefysica. ‘Ik kan mij nauwelijks voorstellen dat zo’n datamanager én de opzet van een sociologische enquête kan beoordelen én kan vaststellen of de data van de Large Hadron Collider op een juiste manier worden geïnterpreteerd.’ Controle komt te laat Historicus Onno Boonstra gelooft ook eerder in controle door vakgenoten. En hij ziet liever meer inzet op voorkomen in plaats van genezen. ‘Het idee van een fraudemanager, want dat is het, is onder een verkeerd gesternte geboren. Ik begrijp het wel, maar het is veel belangrijker om tot een systeem te komen om de kwaliteit van data te bewaken. Voorafgaand aan publicatie. Zit je op de controle, dan ben je te laat.’ Data delen Een oplossing kan liggen in het delen van data. Timmermans, Crasborn en Boonstra doen dat alle drie. Hoge energiefysici kunnen niet anders, omdat er maar een paar onderzoeksinstrumenten op de hele wereld  zijn – zoals de Large Hadron Collider in Genève – die ze met elkaar delen. Historicus Boonstra stelt zijn data beschikbaar in DANS, het datadeelsysteem van de KNAW. Het volledig gedocumenteerde Corpus Nederlandse Gebarentaal van Crasborn en collega’s is terug te vinden bij het Language Archive van het Max Planck Instituut. Het delen van data heeft meer aandacht en energie verdiend. Wie data deelt, moet zorgen dat ze kloppen. Dat klinkt simpeler dan het is, zegt Crasborn. ‘Als onderzoekers terugkijken naar data die ze vijf jaar geleden verzameld hebben, moeten de meesten zelf ook nadenken wat ze hoe gedaan hebben en wat in welke tabel wat staat. Deel je je data, dan worden er daarom strenge eisen gesteld aan de documentatie en presentatie. Terecht, maar het kost wel extra tijd en geld.’ Wetenschappelijk aanzien levert het bovendien niet op: ‘Als je een wetenschappelijke carrière ambieert, kun je beter meer publiceren dan meer data delen.’ Dataluis Daarom wil Crasborn geen datapolitieman, maar ‘een dataluis in de pels van het college van bestuur. Iemand in het college die er steeds op hamert dat kwaliteit [bw] bewaken niet vanzelf gaat, dat het tijd en geld kost, en dat het waardering verdient’. Timmermans vindt bovendien dat de universiteit haar onderzoekers zou kunnen verplichten tot  samenwerking met collega’s, ‘juist om al tijdens het onderzoek meerdere inzichten mee te kunnen nemen’./ Anja van Kessel