Ze pakten hun kansen. Mark, Gerard en Joyce begonnen aan hun studie in een tijd dat er nog een basisbeurs was. Vanaf 2014 wordt dat basisinkomen voor nieuwe studenten omgezet in een lening. De verwachting is dat studenten dan wel twee keer nadenken voor ze aan een academische opleiding beginnen. Vooral eerstegeneratiestudenten – met ouders die niet naar een universiteit gingen. Zoals Mark, Gerard en Joyce.

MARK BEUMERS (34) Studeerde: mbo apothekersassistent en modestylist, hbo lerarenopleiding geschiedenis, wo geschiedenis en lerarenopleiding Is nu: buitenpromovendus GLTC en docent geschiedenis Ouders zijn: bouwvakker (vader) en coupeuse/hulp in de huishouding (moeder) “Ik heb de lange route genomen. Eerst mavo en havo, toen mbo, daarna hbo om te eindigen op de universiteit. In mijn tijd kon je tien jaar studiefinanciering krijgen. Precies die tijd heb ik nodig gehad om al mijn opleidingen af te ronden. In het weekend werkte ik om alles te kunnen betalen. Alleen als ik echt krap zat, droegen mijn ouders bij. Ik kon direct naar het vwo, maar mijn ouders vonden dat ik daar emotioneel nog niet rijp voor was. Na de mavo ben ik overdag de opleiding apothekersassistent en ’s avonds de opleiding modestylist gaan volgen. Werken in een apotheek bleek niets voor mij. Ik wilde kennis overdragen en besloot toen dat ik leraar geschiedenis wilde worden. Nadat ik alles zelf had uitgezocht, heb ik mijn ouders van mijn voornemen verteld. Zij vonden het prima. Ze steunen me in alle beslissingen die ik maak. De enige voorwaarde was dat ik mijn opleiding ook daadwerkelijk zou afronden. Als het sociaal leenstelsel voor mij zou hebben gegolden, had ik andere keuzes gemaakt. Allereerst was ik meteen naar het gymnasium gegaan, zonder die omweg. Ik zou niet opnieuw voor het onderwijs kiezen. Lerarentekort? Niet bij geschiedenis in elk geval. Terugkijkend had ik liever iets anders gedaan. Politicologie misschien en dan een baan bij de overheid of iets dergelijks. Mijn ouders hebben me nooit gewezen op de noodzaak van een goede baankans. Mocht ik kinderen krijgen, dan zou ik er bij hen op hameren dat baanzekerheid belangrijk is. Want de eindjes aan elkaar knopen terwijl je nog een enorme lening moet afbetalen geeft alleen maar stress.”

GERARD MEIJER (50) Studeerde: Natuurkunde Is nu: collegevoorzitter van de Radboud Universiteit Ouders zijn: (gepensioneerd) melkveehouders “In de zomervakantie woedde er brand in de melkveehouderij. Mijn vader en ik konden de koeien gelukkig op tijd uit de schuur halen, maar een groot deel van het bedrijf was niet te redden. Ik heb mijn vader nog nooit zo in de put gezien. Ik was achttien en had plannen om te gaan studeren in Nijmegen. Maar op dat moment besloot ik thuis te blijven, ik wilde mijn vader ondersteunen. Hij zei de eerste tijd niets, maar tegen het einde van de vakantie riep hij me bij zich. “Jij gaat gewoon studeren.” Mijn ouders kregen zelf de kans niet om te studeren, maar wilden hun kinderen die mogelijkheid wel bieden. Eenmaal student, voelde ik een ver-plichting naar mijn vader en moeder. Ik wilde alles zo goed mogelijk afronden. Mijn vijfjarige studie heb ik in vierenhalf jaar afgemaakt. Niemand weet precies hoe het sociale leenstelsel eruit gaat zien. Als die maatregel er in mijn tijd was geweest, weet ik niet of ik het had aangedurfd om te gaan studeren. Ik weet wel dat mijn ouders er alles aan zouden doen om mij te laten gaan. Ook al beteken-de dat een extra lening voor ze. Ik zou er zelf heel ongelukkig van zijn geworden om zo’n grote financiële last op hun schouders te leggen. Ouders die het kunnen betalen, moe-ten dat ook doen. Daar heb ik geen problemen mee. Maar voor studenten wier ouders dat niet kunnen, moeten er voldoende ondersteuningsmaatre-gelen zijn. De aanvullende beurs moet naar mijn mening blijven. Daarnaast zouden alle noodzakelijke studie-kosten, zoals een laptop, boeken en collegegeld, fiscaal aftrekbaar moeten zijn. Dat zou al heel wat kosten voor ouders schelen. De keuze om te gaan studeren, moet voor iedereen wel aantrekkelijk blijven.”

JOYCE VAN GEELEN (23) Studeert: kunstgeschiedenis (zesdejaars) Ouders zijn: vader – zzp’er in de bouw (kasbeglazer), moeder – rayonmanager/kwaliteitsinspecteur schoonmaakbedrijf “Mijn ouders zijn op jonge leeftijd gaan werken. Na mijn propedeuse heb ik het er juist van genomen. Ik heb toen bewust maar een paar vak-ken gevolgd en daarnaast commissies gedaan bij mijn dispuut en sportver-eniging. Mijn ouders hebben een heel andere jeugd gehad, maar vinden het leuk voor me. Ze steunen me in alles. Na het vwo wist ik niet wat voor stu-die ik wilde volgen. Ik heb een beetje rondgekeken tijdens open dagen. Kunstgeschiedenis leek me wel wat. Mijn ouders vonden het allemaal prima. Zij dachten: ‘Joyce, die gaat toch wel haar eigen gang. Die hoeven we niet te vertellen wat ze moet gaan studeren.’ Met de kabinetsmaatregelen in het achterhoofd zou ik niet nog eens voor kunstgeschiedenis kiezen. Begrijp me niet verkeerd: het is een topstudie. Aan passie voor kunst heb ik geen gebrek, maar aan brood op de plank straks waarschijnlijk wel. Baan-zekerheid heb je immers niet, met een bul in de kunstgeschiedenis op zak. En dat wordt een stuk belang-rijker als je geen studiefinanciering meer krijgt en alles moet lenen. Als ik met die maatregelen was geconfron-teerd bij het kiezen van een studie, was ik eerder een hbo-studie gaan doen, zodat ik makkelijker een baan krijg. Ik was wel gewoon bij een dis-puut gegaan, maar had minder tijd aan bestuur en commissies besteed. Mijn zus heeft mbo gedaan, maar is na een paar jaar werken weer gaan studeren. Zij doet nu hbo pedagogiek. Nu kan dat nog, maar als het sociale leenstelsel er al was geweest, had ze het waarschijnlijk niet gedaan.” / Jolene Meijerink Dit artikel verscheen eerder in Vox 4 jaargang 2012.