Wat is echt en wat is fictie? En hoe beïnvloeden de twee elkaar? Die vragen staan centraal tijdens het Nijmeegse Wintertuinfestival dat vandaag begint. Schrijver Walter van den Berg schreef een essay over het festivalthema. In zijn (fictieve) romans onderzoekt hij zijn (echte) verleden.

In aanloop naar het Wintertuinfestival schreef auteur Walter van den Berg een essay over echtheid binnen en buiten de literatuur. In februari kroonde het invloedrijke boekenpanel van De Wereld Draait Door zijn roman Schuld tot boek van de maand. Net als Van den Bergs vorige romans, speelt Schuld zich af in de grauwe achterbuurten van Amsterdam-West, een locatie die volgens Van den Berg naadloos aansluit bij de personages die hij opvoert: ‘Gesloten mensen met een grijs gemoed, worstelend met onvermogen.’

‘Door te schrijven analyseer ik mijn verleden’

In zijn jeugd kreeg hij meer dan eens te maken met de personages die in zijn verhalen rondlopen. In zijn roman Van dode mannen win je niet schrijft Van den Berg over het huiselijke geweld van zijn stiefvader – een keuze die een risico met zich meedraagt. Zo klaagde de vader van de Amsterdamse schrijfster Emma Curvers haar dochter aan, omdat hij zich te veel in een personage herkende. Volgens hem was het verschil tussen fictie en werkelijkheid te klein geworden.

Houdt Van den Berg door dit soort gevallen rekening met zijn omgeving? ‘Ja, dat doe ik wel. Ik had Van dode mannen win je niet niet niet kunnen schrijven als mijn moeder nog geleefd had, want in dat boek probeer ik de man die haar mishandelde een menselijk gezicht te geven. Dat rekening houden doe ik niet per se om anderen te ontzien, misschien wel eerder om geen confrontaties aan te hoeven gaan.’

Kleurrijke rafelrandfiguren
Van den Berg schreef Van dode mannen win je niet vanuit de ogen van zijn gewelddadige stiefvader. Is hij door dit perspectief anders over hem gaan denken? ‘Toen ik de roman had geschreven, dacht ik aanvankelijk een boek over huiselijk geweld gemaakt te hebben. Maar later zag ik dat ik voor mezelf duidelijk had gemaakt dat het niet verkeerd is dat ik als kind heb gehouden van een man die mijn moeder in elkaar sloeg. Door te schrijven analyseer ik mijn verleden en hoe ik me nu voel over de mensen uit mijn jeugd.’

Een verzameling van Van den Bergs eerste drie romans, Dode mannen: een trilogie, ligt nu in de boekhandel. Op de website van uitgeverij Das Mag worden de personages in deze bundel ‘kleurrijke rafelrandfiguren’ genoemd. Zo kun je het natuurlijk ook bekijken.

Voor meer informatie over het Wintertuinfestival klik hier.