Lekker genoten aan het Waalstrand vorige week? Onderzoekers van de Radboud Universiteit zaten ook op het water, maar om een andere reden: zeegras inzaaien. Zeegras is nog amper te vinden in Nederland. Een groot probleem, stelt opdrachtgever Rijkswaterstaat.

‘Bij zeegras denken mensen vooral aan een normaal grasveld, maar dan onder water,’ vertelt Radboud-promovendus Rens Cronau als hij het plantje probeert te omschrijven. ‘In zekere zin klopt dat ook wel. Alleen doet het heel wat anders.’

Cronau is net terug van twee weken Zeeland. Daar zaaide hij samen met  experts van the Fieldwork Company een eerste lading zeegras in. Het grootste zoutwatermeer van Europa was de eerste stop: het Grevelingenmeer. Pas in 2021 is de eerste fase van de implementatie van zeegras in Zeeland voltooid.

‘Zeegras is een broedplaats voor vissen’

Een groot project, maar die zaaiingen zijn hard nodig, vertelt aquatisch ecoloog Marieke van Katwijk. Zij leidt het project vanuit de universiteit. ‘Zeegras is een broedplaats voor vissen, slaat koolstof op en zorgt ervoor dat sediment stabiliseert’, legt ze uit. ‘Zonder zeegras gaat de kwaliteit van het water veel sneller achteruit.’

Samen op een boot

Toch is het bedreigde plantje steeds minder te vinden in Europa. De belangrijkste oorzaak: toename van voedingsstoffen en de bouw van constructies in het water. In de Grevelingen ligt het anders. Na afsluiting van de zee in 1970 hebben de planten zich aan het verzoetende water aangepast en zich zelfs uitgebreid tot 4000 hectare. Toen het meer later weer zout werd door veranderd sluisbeheer, verdween het zeegras. Met het inzaaien van nieuwe, zout-aangepaste variëteiten hoopt Rijkswaterstaat dat proces terug te draaien — of op zijn minst een beetje tegen te gaan.

Dus daar stonden Cronau en zijn collega’s dan, samen op een boot in Zeeland. Het zeegras inzaaien is nog een hele klus: alles moet handmatig gedaan worden. Twee afgevaardigden van the Fieldwork – gespecialiseerd in dit soort projecten – liggen de hele dag op een vlot en spuiten met een soort kitschieters de zaadjes in de bodem. Het zeegras komt uit de Duitse Wadden, daar is het genoeg.

‘Het is een race tegen de klok’, vertelt Cronau. Elk jaar is er maar ongeveer een maand de tijd om de zaadjes in te spuiten. Anders kunnen ze hun groeiseizoen niet optimaal afmaken en kunnen ze problemen krijgen met algenwoekering of krabben en wormen die aan ze vreten. ‘Slechts twee mensen tegelijk kunnen het werk doen. De rest heeft andere taken eromheen.’

Gevaren

Landelijk gezien is de rol van de Radboud-afgevaardigden vooral het onderzoeken en monitoren van de gevaren voor het zeegras. Verdwijnen de kiemen bijvoorbeeld niet in de buiken van krabben en wormen? Maar ook: hoe verloopt zo’n proces nou eigenlijk? Van Katwijk: ‘Wij doen als universiteit het verdiepende onderzoek, in gecontroleerde omstandigheden. Zo weten we straks zeker wat wel en niet goed gaat. Die kennis kunnen we vervolgens meenemen naar nieuwe projecten.’

Promovendus Cronau houdt zich voor die projecten alvast aanbevolen. De afgelopen twee weken verbleef het zeegras-team in twee huisjes op een Zeeuws vakantiepark. ‘Hard werken is het zeker en het water is koud, maar het is fantastisch om op zo’n boot te zitten. Zeker met het weer van vorige week.’