48 Amerikaanse soldaten lieten het leven toen zij in september 1944 de oversteek waagden om Nijmegen te bevrijden. Ze verloren hun leven, maar zijn nog niet vergeten. Gelderlander-journalist Dorine Steenbergen zocht samen met Anja Adriaans van de Radboud Universiteit de families op in de VS.

1944: De geallieerden steken de Waalbrug over. Foto: Orangetim

‘Dat ik nu hieraan meewerk, is eigenlijk vooral toeval,’ vertelt onderzoeksmedewerker Anja Adriaans. ‘Ik ben Amerikanist, dus ligt de oversteek in mijn interessegebied. Ik kwam in contact met Rob Jaspers (journalist van de Gelderlander, red.) en hij vertelde me dat collega Dorine Steenbergen nog iemand zocht die haar kon helpen.’ Adriaans bedacht zich geen moment en bood zich aan. In 1944 sneuvelden 48 Amerikanen toen ze in bootjes de Waal overstaken om Nijmegen te bevrijden. ‘De oversteek’ vond plaats ter hoogte van de nieuwe stadsbrug die eind dit jaar wordt geopend. De bedoeling is dat er dan een boek ligt van de Gelderlander met verhalen over de gesneuvelden. Adriaans had aanvankelijk een kleine rol in het project, maar groeide uit tot een tweede paar oren voor journalist Steenbergen. ‘Ik begon met een beetje vertalen,’ legt ze uit. ‘Al gauw werd mijn rol groter.’ Uiteindelijk mocht Adriaans mee naar de Verenigde Staten om samen met Steenbergen en een fotograaf de families van de overleden soldaten te bezoeken. ‘Het was zo interessant en ontroerend om die verhalen te horen.’ Geschiedenis Enthousiasme en overtuiging vormen de allerbelangrijkste motivatie voor Adriaans om mee te werken aan het project. De uren die ze eraan besteedt zijn grotendeels ‘eigen’ uren. ‘Mijn missie is om de Radboud Universiteit te verbinden met de stad. De stad gaat mij aan het hart en de  geschiedenis van Nijmegen heeft prachtige aanknopingspunten voor onderzoek van de universiteit. Zeker ook bij Amerikanistiek. Iedereen kent het bombardement van Rotterdam en de watersnoodramp van 1953 uit de geschiedenisboeken, maar wie weet van het bombardement in februari 1944 op onze stad? Het verhaal van de oversteek en de bevrijding van Nijmegen zou iedereen ook moeten kennen.’ Voor de nabestaanden van de soldaten was het emotioneel om herinneringen op te halen. Een aantal van hen komt op 23 november naar Nijmegen om de opening van stadsbrug De Oversteek bij te wonen. Adriaans: ‘We gaan een speciaal programma voor hen neerzetten. Een van de families komt met twaalf mensen, dat laat wel zien hoe de geschiedenis nog leeft voor de nabestaanden.’ / Jolene Meijerink