Hij zou een aanvoerder zijn van een marxistische infiltratiegroep die de macht binnen de SP naar zich toe wil trekken. Onzin, zegt rechtenstudent Olaf Kemerink, die verkozen werd tot voorzitter van jongerenafdeling Rood maar geroyeerd werd als SP-lid. ‘Ik zie niet in hoe we de partij ondermijnen.’

Olaf Kemerink (21) is op de rechtenfaculteit een vreemde eend in de bijt. ‘Het Grotiusgebouw is niet bepaald een links bolwerk’, zegt hij. ‘Ideologische medestanders heb ik er niet veel.’ Toch gaat de zelfverklaarde marxist de discussie niet uit de weg, zelfs niet in een volle collegezaal. Iedereen weet inmiddels wel waar hij voor staat.

Trainingsjasje

De reputatie van de masterstudent Onderneming & Recht nam de afgelopen maanden een vlucht: hij zou de SP willen overnemen namens het Communistisch Platform, volgens de student een pressiegroep voor een linksere koers, volgens de SP een samenzwering van losgeslagen marxisten die een gewapende burgeroorlog wil starten. Kemerink werd uit de partij gezet, onder de premisse van dubbellidmaatschap met een tweede politieke partij. Niet veel later werd hij verkozen tot voorzitter van jongerentak Rood, waarna de SP direct alle banden verbrak. De afdeling zou zijn overgenomen door het radicale groepje rondom Kemerink.

Is Kemerink inderdaad een geradicaliseerde zolderkamercommunist, zoals de partijtop hem beschrijft? Aan zijn uiterlijk is het niet af te zien: groen trainingsjasje, zwarte spijkerbroek, zijn lichaam tenger van stuk. Ook zijn antwoorden doen niet bepaald denken aan een Che Guevara-achtige revolutionair, en zijn vaak verrassend genuanceerd en weldoordacht. Duidelijk is dat Kemerink goed over zijn standpunten heeft nagedacht.

Zou je jezelf een zolderkamercommunist noemen?

Kemerink herhaalt een grapje dat hij de laatste tijd vaker heeft gemaakt. ‘Ik heb geen zolder.’ Serieuzer: ‘Maar communist kan je me wel noemen. Zelf gebruik ik liever de term marxist, dat klinkt wat vriendelijker. Bij communisme denken mensen meestal aan de Sovjet-Unie en het regime van Stalin. Van die ideologie wil ik me distantiëren.’

Wat houdt marxisme voor je in?

‘Het streven naar een omverwerping van het kapitalisme door middel van de emancipatie van de werkende klasse. Het afschaffen van het kapitalisme vind je overigens ook terug in het beginselprogramma van de SP.’

Onderschrijf je het hele programma van het Communistisch Platform?

‘Ja, zeker.’

Het kent de nodige controversiële punten. De SP heeft vooral kritiek op het standpunt over geweld. In het programma staat: ‘De arbeidersklasse moet zichzelf bewapenen met alle wapens om een revolutie mogelijk te maken.’ Gaat dat niet te ver?

‘Ik begrijp dat de manier waarop het geschreven staat tot interpretaties leidt als: we grijpen de wapens en plegen een coup. Maar het is niet zo dat we politiek willen bedrijven uit de loop van het geweer, zoals Mao zei. We willen op een vreedzame wijze een politieke meerderheid voor de arbeidersbeweging realiseren. In de geschiedenis zijn verschillende voorbeelden van situaties waarin links de macht greep, maar het systeem daar weerstand tegen bood. Dat zag je in Chili, waar de democratisch gekozen socialist Salvador Allende omver werd geworpen door het leger. Je zag het zelfs in Nijmegen in de jaren tachtig, toen de tanks door de straat rolden tijdens de Piersonrellen. Op dat soort momenten moet je een antwoord kunnen bieden.’

Zou je als links niet juist moeten zeggen: wij zweren elke vorm van geweld af?

‘Dat kan, er zijn genoeg pacifistische socialisten. Maar als je dat doet, en het komt erop aan, krijg je wat in Chili is gebeurd. Daar moet je eerlijk in zijn. Vreedzaam als het kan, met geweld als het moet, vond Friedrich Engels. Dat is waar het op neerkomt.’

Is dit geen hypothetische situatie?

‘Op dit moment is de linkse arbeidersbeweging inderdaad geen bedreiging, dus lijkt het alsof we nooit in zo’n situatie terecht gaan komen. Dat wil niet zeggen dat dat altijd zo zal blijven.’

Een ander onderwerp uit het programma van het Communistisch Platform, aangehaald door SP-lijsttrekker Lilian Marijnissen in Buitenhof: jullie willen de politie afschaffen.

‘We zien dat de huidige organisatie van de politie gericht is op het beschermen van eigendom en het voorkomen van kleine criminaliteit. Daarom willen we toewerken naar lokale surveillance. Als de buurt elkaar in de gaten houdt, heb je geen behoefte aan een nationale politie die door de straten patrouilleert. Het is niet zo dat we toewerken naar een soort anarchisme. ’

‘De huidige manier van optreden is slecht en destructief’

Zulke ideeën zijn niet bepaald salonfähig, terwijl de SP aangeeft te willen meeregeren. Kan je je daarom voorstellen dat de partij afstand neemt van het Communistisch Platform?

‘Ik snap goed dat het mediatechnisch onhandig is om een groepje communisten in je partij te hebben. Tegelijkertijd sluit je zo een hele groep SP’ers uit. Binnen de SP leeft het marxisme en de wil om het kapitalisme omver te werpen nog sterk. Die vleugel voelt zich nu uitgesloten, terwijl ze zich wel voor de partij willen inzetten.’

Wat de partijleiding vooral lijkt te steken is dat die vleugel zich organiseert binnen het Communistisch Forum en die ideeën uitdraagt.

‘Het idee binnen de SP is dat het partijbestuur het hoogste woord heeft. Leden mogen zich niet organiseren rondom ideeën die anders zijn dan die van de leiding. Dat doet het Communistisch Platform wel, want het is voor ons de enige manier waarop we de partijkoers kunnen beïnvloeden.’

De SP zegt dat de partij door het Communistisch Platform ondermijnd wordt.

‘Daar geloof ik niet in. Ik denk dat door onze aanwezigheid de SP juist veel leden heeft gewonnen, meer dan menig actie van de partij zelf. Ik zie niet in hoe we de partij ondermijnen door die te helpen opbouwen en leden te winnen.’

De partij noemt jou een sleutelfiguur binnen het Communistisch Platform. Ben je dat?

‘Ik ben gewoon lid. Ben je dan een sleutelfiguur? Ik ben wel betrokken bij de linkse memepagina Memes voor de Massa’s (met duizenden volgers op Facebook en Instagram, red.), zij het de laatste tijd wat minder. De pagina is overigens geen onderdeel van het Communistisch Platform, al hebben veel beheerders wel sympathieën voor het platform.’

Volgens de SP is het een voorbeeld van de ondermijning. Uit de toelichting van het partijbestuur: ‘Via grappige cartoons op sociale media creëren ze veel likes, om deze personen vervolgens verder mee te trekken [tot] serieuze opvattingen.’ Hoe zie jij dat?

‘Die gedachtegang vind ik heel raar. Het wordt gepresenteerd alsof we volgers via onze memes opleiden tot gewelddadige communisten. Helemaal niet. Natuurlijk hebben onze cartoons een boodschap, maar we zijn ze niet stiekem aan het indoctrineren. De pagina is zelfs opgezet om de SP onder jongeren te promoten.’

Waarom denkt de SP dat het Communistisch Platform achter de pagina zit?

‘De SP heeft nog een bepaalde communistische cultuur waarin alles centraal wordt aangestuurd. Vanuit die cultuur is het logisch om te denken: er is een memepagina met grotendeels dezelfde ideeën als het Communistisch Platform, dan zal die wel door hen worden aangestuurd. Maar dat is helemaal niet zo. Het gaat om een groepje linkse jongeren die leuke memes maakt.’

Waar ligt je loyaliteit: bij de SP of het Communistisch Platform?

‘Mijn loyaliteit ligt bij de werkende klasse. Nog steeds denk ik dat de SP de politieke partij is die de belangen van die groep het beste vertegenwoordigt. Daarbij denk ik dat de SP en het Communistisch Platform prima samen kunnen gaan. Daarom wil ik met Rood gewoon voor de SP campagne te voeren de komende verkiezingen.’

Campagne voeren? Dan verdedig je de partij die jou uit de partij heeft gezet.

‘Ik verdedig niet de huidige manier van optreden van de SP. Die is slecht en destructief. Maar tegelijkertijd wil ik dat niet vereenzelvigen met de partij als geheel.’

Wat vind je van Lilian Marijnissen en de andere leiders?

‘Focussen op individuen is niet productief. Uiteindelijk gaat het niet om wie aan het hoofd staat, maar welk beleid gevoerd wordt. En dat gaat nu niet goed.’

Als het beleid niet goed is, trek je toch conclusies over de architecten ervan?

‘Dat weet ik niet. Ik geloof er niet zo in om binnen de politiek problemen persoonlijk te maken.’

Hoe is het contact tussen jou, als voorzitter van Rood, en de SP?

‘De verhoudingen zijn weleens vriendelijker geweest. Er is weinig contact. Laatst kregen we wel een brief waarin stond dat de ledenadministratie van Rood verwijderd moest worden, omdat we niet langer de jongerentak van de SP zouden zijn. Anders zouden juridische stappen volgen. Na het inwinnen van advies hebben we dat niet gedaan.’

Je bent tegen de zin van de SP voorzitter van Rood. Overweeg je om uit het bestuur te stappen om het conflict op te lossen?

‘Per 1 januari treed ik terug als voorzitter (het interview vond plaats op 30 december, red.) omdat ik geen lid meer ben van de SP, en dat mag niet volgens de statuten van Rood. Wel blijf ik adviseur. In februari hebben we een ALV, dan gaan we bespreken of er een tijdelijke uitzondering komt in de statuten. Mijn positie is niet heilig, maar het is te simpel gesteld dat als ik wegga, het conflict is opgelost. Als Rood willen we onze eigen standpunten kunnen hebben en kritiek kunnen leveren op de SP. Ook hebben we geen zin om Rood actief te laten meehelpen in de heksenjacht op communisten.’

Vind je het frustrerend hoe de SP te werk gaat?

‘Het was makkelijker geweest als de SP zich wat constructiever had opgesteld. Ik was graag voorzitter geweest van een normaal functionerend Rood met een normaal budget. Sowieso was ik liever niet geroyeerd. Spijt dat ik de strijd ben aangegaan, heb ik niet. Het conflict tussen Rood en de partij speelde al langer, nu ben ik toevallig de vonk in het kruitvat. In zekere zin hoort het er ook bij. Als je politiek actief wil zijn en je wil inzetten voor een betere wereld, kan dat gezeik opleveren.’

Heb je politieke ambities?

‘Met het najagen van mijn idealen ga ik hoe dan ook door, binnen de SP of daarbuiten. Vaak bedoelt men met politieke ambities dat je bijvoorbeeld de Tweede Kamer in wil, maar politiek is voor mij veel breder. Dan kan je denken aan het opzetten van acties of organisaties. Die kunnen minstens zo waardevol zijn als een zetel in de Kamer.’

Mocht het niet meer goedkomen tussen jou en de SP, overweeg je dan een eigen partij op te richten?

‘Ik weet niet of een eigen partij oprichten handig is. Op rechts ontstaan na iedere ruzie zes nieuwe partijen.’ Lachend: ‘Ik denk niet dat dat voor links een goed plan is.’