Zomerinterview (1): Volt-leider Laurens Dassen wilde als student helemaal geen politicus worden
Oud-bedrijfskundestudent Laurens Dassen (35) behaalde samen met zijn Volt Nederland drie zetels in de Tweede Kamer. Nu de partij een voet tussen de deur heeft gekregen, kan het echte werk beginnen. We spraken Dassen op het Binnenhof in Den Haag. Over zijn studententijd, politieke ambitie en het succes van Volt.
Terwijl Laurens Dassen (35) over het Binnenhof loopt, vraagt een mevrouw of ze even snel een foto van hem mag maken. Haar zoon heeft namelijk op Volt gestemd. Dassen is pas net nieuw in Den Haag, maar trekt al veel bekijks. ‘Alle aandacht begint langzaam te wennen’, zegt hij, terwijl er een lach op zijn gezicht verschijnt. Bij de beveiligingspoorten van de Tweede Kamer vraagt Dassen of hij alvast wat te drinken voor ons kan halen. Een fractievoorzitter die even een kop koffie voor ons gaat zetten. Het sluit aan bij het beeld dat veel kiezers al van hem hebben: vriendelijk, nuchter en ingetogen.
Laurens Dassen (Eindhoven, 1985) studeerde bedrijfskunde aan de Radboud Universiteit. Na zijn studie ging hij aan het werk voor ABN AMRO. In 2018 richtte hij samen met Reinier van Lanschot Volt Nederland op en in september van datzelfde jaar besloot hij zijn baan op te zeggen om zich fulltime te richten op de politiek. Hij nam de rol van partijleider op zich en werd in juni 2020 verkozen tot lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021, waar Volt drie zetels haalde.
De partijvertrekken van Volt voelen nog kaal aan. Veel tijd voor het ophangen van schilderijen of de inrichting van het interieur is er sinds de verkiezingen in maart nog niet geweest. Niet gek, want de kersverse fractievoorzitter kwam met zijn partijgenoten direct in een politieke storm terecht. ‘Wie dacht dat het na de verkiezingen wat rustiger zou worden, kwam bedrogen uit’, stelt hij zelf. Positie Omtzigt, functie elders, Mark Rutte die ternauwernood een motie van wantrouwen overleeft en het vrijgeven van de ministerraadnotulen. Niet alleen de overwinning van Volt is uniek, ook de chaos in de Tweede Kamer is zelden vertoond. Dassen: ‘Het was inhoudelijk een hectische periode. Tegelijkertijd moesten we als drie nieuwe Kamerleden onze fractie opbouwen. We namen nieuwe mensen aan en oriënteerden ons binnen de commissies. Eigenlijk wilden we meteen alles doen, maar daarin moesten we toch keuzes maken. Dus een hectische, maar ook zeer interessante periode.’
Heb je al een moment gehad om op de afgelopen tijd te reflecteren?
‘Ik denk dat het grote reflectiemoment pas in de zomer komt, wanneer het hier reces is. Dat kunnen we gebruiken om eens terug te blikken op wat we al hebben bereikt. En wat we de komende jaren nog willen gaan bereiken. Maar ik was gisteren toevallig een dag vrij. Of ja vrij, een dag vrij is nog altijd telefoontjes en appjes beantwoorden. Ik ben in Nijmegen bij vrienden op bezoek gegaan. Ik heb nog steeds veel contact met mensen met wie ik heb gestudeerd. Ik heb in die periode wel echt vriendschappen voor het leven opgebouwd.’
Je hebt als student bij het dispuut A.V.I.S. gezeten, maar verder is er over jouw studententijd hier in Nijmegen niet heel veel bekend. Was die tijd bepalend voor jouw ontwikkeling?
‘Absoluut. Je studententijd is een tijd waarin je niet alleen zelf veel meemaakt, maar ook de ervaringen van vrienden meekrijgt. De een gaat hier een keer stagelopen, de ander gaat daar naar het buitenland. Dat zijn allemaal ervaringen die je als individu niet had opgedaan. Ik heb zelf bij United Netherlands gezeten en daar hele gave dingen mogen doen. We gingen naar Oxford, Harvard en New York en elke vrijdag kregen we trainingen van oud-diplomaten of debattrainers. Wat ik daar leerde was hoe je met elkaar in discussie kon gaan en om het perspectief van de ander aan te nemen. Ik vertegenwoordigde zelf bijvoorbeeld Rusland en moest me dan inleven in een totaal andere visie. Het zette me heel erg open voor een nieuwe kijk op de wereld. Ik heb heel erg genoten van die tijd. Maar natuurlijk was ook het meepakken van het verenigingsleven daar onderdeel van.’
Je hebt in het dispuutshuis van A.V.I.S. gewoond. Hoe was de sfeer daar?
‘Die was erg gezellig. We woonden daar met dertien mannen. Het leukste was dat er altijd wel iemand thuis was met wie je samen een film kon kijken of flauwe grappen kon uithalen. Ook hadden we een grote kelder waar we elke donderdagavond discussies over actualiteiten voerden.’
‘Ik snapte niet waarom een partij als Volt nog niet bestond’
Discussiëren klinkt als iets wat je in de Tweede Kamer goed kan gebruiken. Wist je toen al dat de politiek iets voor jou zou zijn?
‘Nou, in mijn studententijd wilde ik geen politicus worden. Dat is ook de reden dat ik bedrijfskunde ben gaan doen. Wel was ik via United Netherlands veel bezig met maatschappelijke kwesties, zoals klimaatverandering en het belang van goede, internationale samenwerking. Die interesse om politiek actief te worden kwam pas later, toen ik al een paar jaar aan het werk was. Ik begon me zorgen te maken om de opmars van extreemrechts en een nationalistisch geluid in de politiek. Kijk naar de Brexit en de opkomst van Trump in Amerika en die van Le Pen in Frankrijk. De politiek trok zich steeds verder terug van het aanpakken van maatschappelijke problemen en internationale samenwerking en dat was niet de richting die ik op wou.’
Zorgen maken is natuurlijk één ding, daadwerkelijk de politiek ingaan is een veel grotere stap. Wat heeft jou getriggerd die keuze te maken?
‘Ik praatte veel over mijn zorgen met vrienden en familie, maar dat was voor mij niet genoeg. Toen kwam ik Volt Europa tegen. Die zag eruit als een partij met nieuwe energie die het ook echt op een andere manier wou doen. Het partijprogramma klonk voor mij zó logisch, ik snapte niet waarom zo’n partij nog niet bestond. Ik geloofde in de boodschap van Volt Europa, en samen met Reinier van Lanschot zette ik me in om een Nederlandse tak op te richten. Dat lukte. In 2018 besloot ik mijn baan op te zeggen om al mijn tijd in Volt Nederland te steken.’
Het pan-Europese Volt Europa werd in 2017 opgericht. Als het aan de oprichters had gelegen had de partij Vox geheten, maar vanwege de opkomst van een gelijknamige extreemrechtse politieke partij in Spanje werd er gekozen voor Volt. Volt zet zich onder andere in voor meer investeringen in een groene en duurzame economie, het aanpakken van armoede en ongelijkheid en een nauwe Europese samenwerking op het gebied van defensie. De partij heeft op het moment van schrijven meer dan 20.000 actieve leden in 30 Europese landen. In 2019 won Volt Europa tijdens de Europese Parlementsverkiezingen één zetel. Het behalen van drie zetels in de Tweede Kamer is voor Volt de eerste keer dat ze plaats mag nemen in een nationaal parlement.
Toen je Volt Nederland oprichtte had je al zes jaar een goede baan bij ABN AMRO. Was je niet bang om die op te geven?
‘De vraag die ik mezelf vooral stelde was: als ik dit nu niet doe, ga ik daar dan spijt van krijgen? Mijn ouders zeiden dat ze deze beslissing al wel aan hadden zien komen. En mijn vriendin steunde me ook. Die zei dat ze me nog nooit zo gedreven en enthousiast over iets had zien praten. Maar het was een hele grote stap die ik zette en dat deed ik niet lichtzinnig. Ik heb momenten gehad dat ik ging twijfelen of ik wel de juiste persoon was en of ik het straks wel goed genoeg ging doen. Maar ik denk dat het heel gezond is om af en toe aan jezelf te twijfelen. Het zorgt ervoor dat je goed nadenkt over belangrijke beslissingen en de juiste overweging maakt.’
Heb je jezelf inmiddels overtuigd dat je wel geschikt bent?
‘Nou, we zitten pas net in de Tweede Kamer. We zullen de komende jaren ontzettend hard aan de bak moeten om onze idealen hier op de agenda te krijgen en daar mensen in mee te nemen. Ik heb mezelf nu nog niet overtuigd van mijn kunnen, omdat ik vind dat we onze plannen eerst waar moeten gaan maken. Dan pas kan ik zeggen of ik tevreden ben.’
Heeft Volt haar succes aan jou te danken?
‘Ik heb het geluk gehad dat ik als lijsttrekker de kar mocht trekken, maar we zijn succesvol geweest omdat honderden vrijwilligers maandenlang keihard hebben gewerkt om tot dit punt te komen. In mijn optiek is dat iets wat één iemand nooit zou kunnen doen. Dat is het mooie aan een ‘grassroots’ partij: je bouwt met heel veel mensen iets op waar je met zijn allen in gelooft. Toen Volt in 2019 een zetel behaalde in het Europees Parlement gaf dat de hele Europese beweging een enorme boost. Ik hoop dat ons nationale succes hetzelfde effect kan hebben.’
‘Als er iets is wat jij echt belangrijk vindt, durf er dan voor te gaan’
Het zijn vooral jonge kiezers die op Volt hebben gestemd, dus blijkbaar is er iets in Volt wat veel jongeren aanspreekt. Wat is dat?
‘De nieuwe energie die wij als Volt in de politiek willen brengen. Ik ben ontzettend trots dat veel jonge mensen iets in Volt zien. Op jonge leeftijd leer je al dat de kracht van samenwerking veel groter is dan wanneer je iets in je eentje probeert te doen. Ik hoop dat andere partijen ook gaan inzien dat dit een richting is die veel jonge kiezers op willen. Dat is ook waar Volt naartoe wilt: een effectieve en daadkrachtige Europese samenwerking. Ik vind het heel mooi om te zien dat jonge kiezers zich herkennen in die boodschap.’
Heb je nog een advies aan de Nijmeegse studenten?
‘Wat ik vooral mee zou willen geven is om je studententijd, naast studeren, ook te gebruiken om een blik naar buiten te houden. Kom erachter wat je leuk en interessant vindt. En als er iets is wat jij echt belangrijk vindt en waarin je gelooft, durf dan eens een risico te nemen om ervoor te gaan.’