Hij was driemaal de beste FIFA-speler van de wereld. In 2016 werd hij de eerste professionele e-sporter van Nederland, toen hij een contract bij Ajax tekende. Inmiddels is oud-student bedrijfscommunicatie Koen Weijland een heuse influencer, ook al haat hij dat woord. Zijn YouTube-kanaal telt 241.000 volgers. ‘Ik was een pionier, daar pluk ik nu nog de vruchten van.’

Nee, als jongetje droomde Koen Weijland niet van een carrière als e-sporter. Want toen hij opgroeide, kende niemand dat woord nog. Professioneel sporter was je alleen als je je geld verdiende met voetballen of hockeyen of schaatsen. Gamen deden jongetjes thuis achter de PlayStation. ‘Mijn ouders maakten zich zorgen over het aantal uren dat ik zat te spelen’, zegt Weijland.

‘Mijn ouders maakten zich zorgen over het aantal uren dat ik zat te spelen’

We zijn in Amsterdam, in een licht appartement aan de Amstel dat hij sinds kort bewoont met zijn vriendin Carola Kirschbaum. Zij is fotomodel, zit in de mode en heeft net als Weijland een eigen YouTube-kanaal. De loungebank waar we op zitten, is gesponsord door een online woonwinkel en draagt de naam van de Radboud-alumnus. Zo gaat dat in de wereld van Koen en Carola.

Duizend dollar

Weijland werd drie keer eerste op de wereldranglijst. In 2010, 2011 en 2015 mocht hij zich de beste FIFA-speler van de planeet noemen. Hij was de eerste professionele e-voetballer van Nederland toen hij in 2016 een contract tekende bij Ajax. Een pionier, dus.

Alles wat de Oosterbeker overkwam, was nieuw. Voorgangers waren er niet. Hij vertelt hoe hij als student de wereld over reisde: naar toernooien in Zuid-Korea, Parijs, Berlijn. Het idee dat er groot geld te verdienen valt als e-sporter klopt (bij het spel Fortnite ging de Amerikaanse winnaar vorig jaar met drie miljoen dollar naar huis), maar dat ging destijds nog niet op. ‘In de halve finale van het WK in Parijs won ik duizend dollar.’

Hij ging als 17-jarige studeren omdat het simpelweg niet in hem opkwam dat hij ooit zou kunnen rondkomen van zijn game-vaardigheden. Inmiddels, als 27-jarige, weet hij beter. Weijland is al een paar jaar niet meer de beste FIFA-speler ter wereld en ook zijn carrière bij Ajax ligt achter hem, maar dankzij zijn YouTube-kanaal met 241.000 (!) abonnees en zijn klussen als presentator, leeft hij van de naam die hij maakte als FIFA-koning.

Geen rocket science

Maar eerst terug naar het Gelderse Oosterbeek van begin deze eeuw. Het was zijn moeder die hem een eerste – tweedehands – PlayStation cadeau deed. Weijland was gek op voetbal en wilde graag prof worden, maar ja: niet goed genoeg. Dan maar voetbalcommentator, dacht hij. Jack van Gelder was zijn grote voorbeeld. Ondertussen raakte hij behoorlijk bedreven in het voetbalspel FIFA. ‘Ik daagde mezelf uit’, vertelt hij. ‘Oefende tegen de beste gamers van de wereld. FIFA is echt geen rocket science: je moet het gewoon veel doen en de hoogste weerstand opzoeken. Ik ben heel competitief, wil altijd de beste zijn.’ Zijn eerste wedstrijdstappen zette hij als ‘Koentje 92’ op lokale toernooien.

Zijn schoolwerk leed er niet onder. Weijland slaagde glansrijk voor het vwo en schreef zich in voor communicatie- en informatiewetenschappen in Groningen. ‘Ik wilde graag zo ver mogelijk van huis studeren. De eerste maanden sliep ik bij mijn neef en bij een vriend op de bank. Dat was net in de periode dat ik echt heel goed was in FIFA.’

‘Ik wilde graag zo ver mogelijk van huis studeren’

De eerste tentamenweek moest hij vanwege het WK in Korea overslaan, maar hij zou die vakken heus inhalen, dacht de optimistische Weijland. Tot hij een negatief bindend studieadvies kreeg. ‘Ik ben zelfs in beroep gegaan’, herinnert hij zich. ‘Had krantenartikelen meegenomen om de commissie te laten zien waar ik mee bezig was: met FIFA-toernooien. Maar ze waren onverbiddelijk.’

Thuis moest hij opbiechten dat hij zijn studie had verknald. Verlegen lachje: ‘Ik schaamde me omdat ik mijn ouders had teleurgesteld.’

Wat nu? Weijland was goed in talen. Dacht aan journalistiek, maar dat kon je alleen op het hbo studeren. Op de universiteit in Nijmegen zat de opleiding bedrijfscommunicatie. Het leek hem wel wat en hij schreef zich in.

Bolleboos

Eigenlijk, bekent hij, was het toeval dat hij op de Radboud Universiteit terechtkwam. Hier waren ze zo goed hem op het laatste moment nog toe te laten. ‘Achteraf gezien zat ik in Nijmegen veel beter op mijn plek dan in Groningen. Ik was geen type voor het corporale verenigingsleven en ontmoette in Nijmegen leuke gasten.’ Voor de zekerheid bleef hij dit keer bij zijn ouders in Arnhem wonen.

De e-sporter leefde in twee totaal verschillende werelden; in geen van beide paste hij kreukloos. In het FIFA-universum stond hij bekend als een bolleboos die aan de universiteit studeerde. Op de Nijmeegse campus schitterde hij met enige regelmaat door afwezigheid omdat hij met zijn controller op pad moest.

Zag je jezelf als topsporter?

‘Ja. Als je een professionele gamer bent, mag je je topsporter noemen. Vergelijk het met darters of topsnookerspelers. Hoe fitter je fysiek bent, hoe langer je het kunt volhouden. En vergeet de druk niet waaronder je moet presteren. In Parijs stond ik backstage letterlijk te trillen op mijn benen. Je moet scoren voor een zaal met duizenden mensen, op een internationaal podium. Dat is óók topsport. Op het moment suprême moet je de juiste oplossing vinden om je tegenspeler te slim af te zijn. Toen ik later uitkwam voor Ajax, kreeg ik psychologische begeleiding.’

Had je er als gamer voordeel van dat je hoogopgeleid bent?

‘Ik denk het niet. Te diep doordenken is niet altijd goed. Laten we eerlijk zijn: FIFA is een game. Je moet vooral doelgericht, simpel denken. Je hebt een bepaalde tactiek nodig om de ander te slim af te zijn, maar van intelligentie word je niet per se een betere speler. De jongens die nu hoog scoren, zijn ook niet superintelligent. In dienst van Ajax heb ik wel baat gehad bij mijn academische denkniveau. Als e-sporter bij een professionele voetbalclub moet je meer doen dan online wedstrijdjes winnen: het was mijn taak de club goed te vertegenwoordigen en de jongste doelgroep te bereiken – dan heb je het over kinderen die geen kranten lezen en geen tv kijken. Je moet dan goed nadenken over hoe je dingen verwoordt. Profvoetballers krijgen niet voor niets een mediatraining.’

Toen Weijland werd benaderd door Ajax, was hij 23. Zijn aanstelling als eerste e-sporter bij een Nederlandse voetbalclub was een droom die uitkwam (maar die hij nooit had gehad). Edwin van der Sar overhandigde hem het officiële clubshirt met rugnummer 39. Bij VfL Wolfsburg en Manchester City waren al wel e-voetballers in dienst, de Amsterdamse club volgde dat voorbeeld. Waarom? Om de allerjongste fans binnen te halen. De strategie was de kinderen via hun favoriete game FIFA alvast warm te maken voor het clubgevoel.

‘Ajax was zo groot, ik zag het als een enorme kans’

‘Ajax was zo groot, ik zag het als een enorme kans. Ik wilde er alles uithalen. Op dat moment was ik nog best een feestbeest, maar ik ben direct gestopt met drinken. Ik wilde niet de kans lopen ooit ergens dronken gezien te worden. Met Ajax had ik echt iets te verliezen. Bovendien wilde ik laten zien dat ik heel sportief ben. Ik zou me er niet goed bij voelen als ik jongeren alleen maar zou aanzetten tot heel veel gamen, ik wilde ook de boodschap uitdragen dat sporten gezond is. En dat een paar uur per dag gamen prima is, zolang je school er niet onder lijdt en je niet in een sociaal isolement raakt.’

Zelf zag hij zijn vrienden in die tijd te weinig, vindt Weijland. Sterker: hij verwaarloosde ze. Te druk met zijn carrière. Voor Ajax speelde hij toernooien en presenteerde hij programma’s. Na twee jaar werd zijn aanstelling niet verlengd, hij was toen niet meer de beste FIFA-speler ter wereld.

Ben je te vroeg geboren? Zou je nu op je hoogtepunt zijn, dan was je er rijk mee geworden.

‘Ja en nee. Het prijzengeld is nu vele malen hoger, maar in mijn tijd waren er minder goede spelers. Er waren hooguit drie jongens die van mij zouden kunnen winnen, tegenwoordig zijn het er wel veertig. Ik was een pionier, daar pluk ik nu nog de vruchten van. Ik blijf voor altijd de eerste professionele e-voetballer van Nederland, die status opent deuren.’

Had je langer door kunnen spelen?

‘Ja, er zijn jongens van eind twintig, begin dertig die nog heel goed zijn. Maar ik heb andere ambities. Toen ik een jaar of zeventien was, vond ik het leuk heel veel tijd in gamen te steken. Maar dat idee om commentator te worden, leefde ook. Ajax was een mooie opstap. Ik was al eerder naar de NOS gestapt om te vragen of ik daar kon werken, maar toen had ik niets om te laten zien.’

Weijland was in 2015 begonnen met een eigen YouTube-kanaal, ondersteund door Endemol. Online deelde hij tips en trucs over FIFA en speelde hij potjes tegen bekende voetballers. Koning FIFA heette zijn kanaal, tegenwoordig maakt hij een onafhankelijk programma onder zijn eigen naam. Wekelijks zet hij video’s online, die hij maakt vanuit zijn eigen studio aan huis. Hij wil zijn volgers niet alleen helpen bij het verbeteren van hun game-vaardigheden, maar hoopt vooral jongere kijkers te inspireren tot een gezonde levensstijl. Op FOX Sports geeft hij daarnaast met enige regelmaat analyses van de e-divisie. Op een dag hoopt hij zijn eigen talkshow te hebben.

‘Online speel ik geen typetje, ik ben geen karikatuur van mezelf’

Onder FIFA-spelers is de goed verzorgde Weijland een bekendheid, vaak wordt hij op straat aangesproken of willen jongens met hem op de foto. ‘Ik vind dat niet vervelend. Het is toch leuk als mensen jou als idool hebben. Voor hen is het een hele stap om te vragen of ik met hen op de foto wil, dat probeer ik altijd te waarderen en te omarmen.’

Voor Weijland vanmorgen aan dit interview begon, bezocht hij de sportschool, net als elke andere ochtend. Hij heeft een afgetraind lichaam en drinkt nog steeds nauwelijks alcohol. Hij is zich constant bewust van zijn voorbeeldfunctie. Zelf vindt hij het een rotwoord, maar hij valt toch echt in de categorie influencers. De YouTuber verdient zijn geld met sponsoring en advertenties die hij plaatst op zijn kanaal. Online is hij altijd opgewekt.

Zien we op YouTube de echte Koen of speel je een rol?

‘Misschien doe ik soms wat enthousiaster dan ik in werkelijkheid ben, ik maak een programma. YouTube is een bijzondere wereld, het is best apart dat er mensen zijn die een uur lang over een tas kunnen praten en dat daar andere mensen naar kijken. Maar ik probeer altijd iets educatiefs in mijn video’s te brengen. Vorig jaar heb ik de marathon van Amsterdam gelopen om geld op te halen voor Only Friends, een stichting voor kinderen en jongeren met een beperking. Online speel ik zeker geen typetje, ik ben geen karikatuur van mezelf. Best vaak doe ik livestreams, dan zit ik drie of vier uur live te spelen en kunnen mensen meepraten via de chat. Je kunt je niet zo lang achter elkaar anders voordoen dan je bent.’

Na je bachelor hield je het voor gezien op de Radboud Universiteit. Volgt er nog een master?

‘Daar denk ik soms wel over, ja. Ik heb het gevoel dat ik nog niet helemaal universitair geschoold ben, dat het nog niet af is. Als mensen vragen of ik gestudeerd heb, zeg ik altijd: ja, maar ik heb alleen mijn bachelor. Probleem is dat ik niet weet welke master ik dan zou willen doen, ik moet er wel iets aan hebben.’

Wat heeft de universiteit je gebracht?

‘Discipline. In Nijmegen mocht ik maar drie jaar over mijn bachelor doen, anders zou het me geld kosten. Ik was veel met FIFA bezig, waardoor ik het laatste studiejaar nog tachtig punten moest halen. Dat is me gelukt. Het is niet zo dat ik nu nog kennis kan opdreunen die ik tijdens mijn studie heb opgedaan, ik heb vooral geleerd ergens vol voor te gaan.’

Topvoetballers worden na hun carrière vaak coach. Ligt dat ook voor jou in het verschiet?

Weijland is voor het eerst stil en kijkt ongemakkelijk van het raam naar de deur. Hij mag nog niets zeggen, meldt hij dan op fluistertoon. ‘Maar waarschijnlijk komt hier binnenkort nieuws over naar buiten.’

Dit artikel verscheen ook in Radboud Magazine.