Campuspieten blijven gewoon zwart
Deze week komt Sinterklaas in het land en de grote vraag is natuurlijk: wat voor Pieten vergezellen hem op de campus. Vox belt met de stoomboot.
Goedemorgen Sinterklaas. Weet u al wanneer u de Nijmeegse campus aandoet?
‘Ik kom zondag 30 november. Dan hebben we drie voorstellingen voor de personeelsleden van het Radboudumc en de Radboud Universiteit. In de zaal is plek voor 350 mensen en die zaal zit dan drie keer afgeladen vol. Ik heb gehoord dat de twee eerste voorstellingen al zijn volgeboekt.’
Neemt u Pieten mee?
‘Natuurlijk neem ik Pieten mee. Zwarte Pieten. We hebben alle kleuren kleren voor de Pieten, maar zelf zijn ze niet gekleurd. Een gele Piet is natuurlijk ook geen gezicht, want ernstig ziek zou ik zeggen. Ha ha. We hebben dezelfde Pieten als ieder jaar. Elk jaar houden we achteraf een evaluatie en we hebben nooit een wanklank over de Pieten gehad. De Zwarte Piet-discussie leeft kennelijk niet bij onze doelgroep. En we hoeven natuurlijk ook niet het braafste jongetje van de klas te zijn.’
Wilden de Pieten zelf een ander uiterlijk?
‘Nee hoor. Er waren zelfs Pieten bij die zeiden: “Als we geen Zwarte Piet mogen zijn, dan doen we niet meer mee.”’
Dragen ze gouden oorringen, wat zou verwijzen naar een slavernijverleden?
‘De Pieten die meegaan naar de campus hebben eigenlijk nooit gouden oorringen in. Ik geloof dat er eentje bij is met oorringen. Kijk, ik vind: iedere Piet mag zelf weten of hij oorringen in doet. Zo democratisch ben ik ook wel weer.’
Hoeveel Pieten neemt u mee?
‘Ik geloof zes of … Dat is best een lastige vraag eigenlijk. De Hoofdpiet ken ik nog wel. Ik weet dat we ook een Telefoonpiet mee hebben. Misschien zijn het er wel zeven of acht. Dit is wel heel erg zeg…
Maar ik heb er zin in. Al is het best zwaar hoor, zo’n dag. Ik kan niks eten en drinken. Anders wordt mijn baard vies. En voor je het weet eet je ‘m op.’ / Martine Zuidweg
Vandaag reflecteert sociaal-ethicus Hans Dirk van Hoogstraten op de slag om Zwarte Piet tijdens het actualiteitencollege om 12.45 uur (tot 13.30 uur) in de hal van het Erasmusgebouw. Leon Wecke spreekt zijn column uit.
Thomas schreef op 10 november 2014 om 12:11
Beetje jammer, dit artikel. Ik verwacht niet opeens dat de universiteit een ‘oplossing voor het Zwarte Pieten probleem’ gaat bieden opeens, maar dit artikel komt toch wat fout over. Vooral “Als we geen Zwarte Piet mogen zijn, dan doen we niet meer mee” leest wel heel raar. Je vraagt nu aan blanke mensen of ze problemen hebben met een mogelijk racistische situatie. Natuurlijk hebben zij daar geen probleem mee.
Een progressieve universiteit als de Radboud Universiteit mag wel iets meer moeite doen vooruitstrevend te zijn. Een reactie zoals die hierboven leest juist als ontzettend gedateerd en een beetje doof in het huidige debat.
Julian schreef op 10 november 2014 om 14:12
Daar heb je weer zo’n wereldvreemd persoon die de politiek correcte zielepoot wil uithangen. Er is niets racistisch aan zwarte piet. Je zou eens een dagje moeten praten met onze allochtoonse vrienden in een gemiddeld jongerencentrum, dan kom je er achter dat de mensen die het hardst roepen dat ze gediscrimineerd worden zelf de grootste racisten zijn die je maar kan vinden.
Allochtoonse vriend schreef op 10 november 2014 om 15:12
Als het dan toch over wereldvreemde personen gaat, misschien zou je dan eens met een willekeurig iemand moeten praten die in het buitenland woont, dan kom je erachter dat Zwarte Piet wellicht toch racistisch kan zijn.
Johan schreef op 10 november 2014 om 19:37
Ik snap wel dat veel mensen die met Zwarte Piet opgegroeid zijn en leuke kindheidsherinneringen eraan hebben het helemaal niet racistisch bedoelen. Ik snap ook dat veel mensen zich nu ertegen verzetten dat iets racistisch zou kunnen zijn waar ze zelf geen racistische waarde aan toekennen en wat ze eigenlijk waarnemen als iets onschuldigs en als iets dat op de een of andere manier wezenlijk deel uitmaakte van de kindertijd.
Maar die kindertijd is voorbij. We leven niet langer in een universum dat om ons zelf draaid, en er zijn behalve politiek correcte mensen ook mensen die zich “niet lekker” (= misselijk) voelen als anderen ze naäpen omdat ze hierbij aan slavernij en genocide moeten denken. Misschien niet iedereen, misschien niet je allochtone vrienden en jij, maar misschien anderen, toch? Of denk je niet dat het voldoet als iemand dat zo ziet? Wat moeten die mensen aan je laten zien om je te overtuigen dat het misschien niet zeer verstandig is om elk jaar opnieuw een zwarte te portretteren als exotische, vreemde werkende voor een blanke?
Ik geloof dat ik zie waar je vandaan komt, en ik ken je vraag van mezelf. Maar als je enig besef ontwikkeld voor hoe tien minuten eruit zagen binnen een scheep dat van Afrika naar Amerika vertrok met 500 mensen over elkaar heen waarvan de helft de volgende paar weken wellicht niet gaat overleven zonder dat je weet wat met je gebeurt, waar je familie is en hoezo je nog aan het leven bent, dan zal je hierover misschien anders denken. Dat is waar Zwarte Piet, zo mooi hij dan ook leek toen je kind was, ook aan doet denken.
En ik kan niet bewijzen dat een blanke man met zwartgekleurd gezicht tot discriminatie en geweld leidt, maar ik ben er zeker van dat ik niet tegelijkertijd blij naar die man kan blijven kijken terwijl hij een overblijfsel is uit een tijd waarin mensen zomaar vanwege hun kleur tot a fucking piece of shit gemaakt werden waar je overheen mocht lopen omdat je gelukkig was met een andere kleur geboren te zijn.
Ik bedoel dat ik de vraag snap hoezo hier zo’n gedoe om gemaakt wordt omdat het me persoonlijk niet betreft, ik ben namelijk blank, maar ik snap ook dat mensen hier hekel aan hebben. Wat betreft de vraag of een vernederend beeld van iemand oorzakelijk kan zijn voor discriminatie en ja, dan moeten we het ook over genocide hebben, kan ik alleen constateren dat dit zo ver ik weet altijd hand in hand ging met uitbuiting en moord op de grootste schaal : de Nazis en de waardeloze joden, alle zeevarende staten met koloniën en de barbarische Afrikanen/respectievelijke “indigene” bevolking van het gekoloniseerde land, Nederland en Indonesië en de hondertduizenden die daar dood gingen.
Misschien lijkt het belachelijk om de Zwarte Piet te vereenzelvigen met genocide, maar het feit dat ik de idee van genocide tegenkom terwijl ik naar een kinderverhaal zit te kijken vind ik niet om te lachen. Misschien heb ik niet voldoende gevoel voor humor, maar de wereld is er niet alleen voor mijn amusement, en als er ook maar de kleinste kans bestaat dat Zwarte Piet een voorloper is voor racisme wil ik liever niet beweren dat ik niet zonder Zwarte Piet kan.
Johan schreef op 10 november 2014 om 19:40
Niet hondertduizendEN, maar 150 duizend bedoelde ik
M schreef op 10 november 2014 om 21:07
Merkwaardig genoeg is er geen internationale ophef over de Iraanse Zwarte Piet ‘Hajji Firuz’, de vrolijke zwart geschminkte figuur met rode lippen die tijdens Het Iraanse Nieuwjaar verschijnt en die naar verluidt zijn wortels heeft in de handel van Afrikaanse slaven in het Midden-Oosten. De VN heeft Zwarte Piet niet, maar ‘Hajji Firuz’ wél uitgeroepen tot een beschermde traditie.
Johan schreef op 11 november 2014 om 01:17
Dat lijkt wel erop dat men het hier over een kwestie van politieke correctheid heeft, binnen de VN, en die beslissing lijkt meer op een diplomatieke keuze dan een principiele, maar zijn Iraans racisme en de bigotterie (?) van de VN redenen om het niet over Europees racisme te hebben?
Ik snap niet hoezo politieke correctheid erger is dan het in het openbaar laten van een beeld waarbij velen toch sowieso over weinig achtergrondinformatie beschikken. Of geloof je dat buiten de universiteit, en grotendeels binnen de universiteit, de meningen zo gereflecteerd zijn over dit onderwerp dat men beseft wat voor een soort geschiedenis eraan hangt? Ik bedoel niet dat de intenties slecht zijn, of dat het niet kennen van de geschiedenis iemand tot een slechte mens maakt, maar het is toch al een moeilijk onderwerp, hoe kan men dan verwachten (ik weet niet of jij dat doet maar je klinkt wel zo alsof je niets hebt aan kritiek op Z.P.) dat op een feestdag thuis aan tafel over de slavernij gepraat wordt?
Ik weet het ook niet trouwens. Ik ben eigenlijk tegen censuur van elke soort, maar ik vraag me toch af wat de meerwaarde van ZwaPi is. Of wat beter wordt als hij weg valt. Maar in mijn ogen is hij wel een symbool van onvrijheid, en omdat Sinterklaas niet het feest van de reflectie op slavernij is vind ik de situatie nu ook niet bijzonder optimaal.
Vooral vraag ik me af hoezo zich er soms zo heftig tegen verzet wordt. Wat heeft die Zwarte Piet dat de reacties zo heftig zijn? Is hij een symbool van de Nederlandse bevrijding? Ik snap het niet. Is hij zo essentieel voor “dé” Nederlandse identiteit dat men hem niet kan missen? Gaat het hier dus uiteindelijk om een gevoel van bedreiging van de Nederlandse nationaliteit? Of erom dat men zich niet alles wil laten voorschrijven, of dat men zich alweer van de discussie buitengesloten voelt? Soort van, “ze doen sowieso alles zonder aan mij te vragen wat ik denk, nu willen ze ook nog iets weg nemen om redenen die ik helemaal niet zou onderschrijven”.
Maar er zijn doch blijkbaar mensen die zich hieraan storen, en wat is zo vreemd aan het idee dat beelden, zo veelvoudig interpreteerbaar ze dan ook zijn, tot racisme en geweld kunnen leiden? Dit is ten slotte geen kunstwerk dat onder vrije meningsuiting valt, toch? Ik vind de Zwarte Piet steeds lelijker worden. De kommentaren van degenen die hem willen behouden doen hem niet mooier maken, ook al beschikken ze misschien ergens over argumenten, maar het lijkt meer op een eerste affectieve reactie wat jullie laten zien, sorry.
Johan schreef op 11 november 2014 om 01:27
Nou, wat mij zo kwaad maakt is dat er allerlei pseudo-argumenten aangehaald worden over hoezo Z.P. wel zou moeten blijven, maar geen argumenten hoezo hij NIET tot racisme leidt behalve van politieke correctheid, het racisme van anderen, en internationaal racisme. Ik vraag me ook af wie uiteindelijk de grootste hekel heeft en wie dit als een symbool van onderdrukking beschouwt.
Grappig eigenlijk dat twee positie om hetzelfde vechten, de een wil geen onderdrukking door een geschiedenis van onderdrukking, de ander wil geen onderdrukking door een symbool van onderdrukking weg te moeten geven, en dan zitten er nog een miljoen mensen tussen met allerlei andere gedachtes.
Sanne schreef op 11 november 2014 om 11:30
“we hebben nooit een wanklank over de Pieten gehad.” DUS “De Zwarte Piet-discussie leeft kennelijk niet bij onze doelgroep.”
Tjonge jonge, wat een niveau van concluderen. Drogredenatie pur sang. Dacht dat we op de universiteit wat diepgaander leren denken. Hoop dat docenten dit niveau niet pikken van de studenten.
Marijke Naezer schreef op 13 november 2014 om 14:18
Nooit een wankklank gehoord? De discussie leeft niet onder de doelgroep? Misschien niet als je alleen luistert naar de mensen die de Sinterklaasbijeenkomsten bezoeken, nee. Maar ik mag toch hopen dat een universiteit verder kijkt dan dat en kritischer nadenkt??!! Hierbij mijn wanklank als werknemer aan de RU: Zwarte Piet zoals deze nu is sluit teveel aan bij heersende vooroordelen over mensen met een bruine/zwarte huid. De “witte baas met zwarte knecht” doet teveel denken aan die beschamende periode uit de NL geschiedenis die we slavernij noemen. Ik ga hier niet alle argumenten herhalen; zie alle goede artikelen die hier al over geschreven zijn. En maandag 1 december de documentaire “Zwart als roet” van Sunny Bergman. De discussie leeft wel, het is tijd voor vernieuwing!