‘Nieuwe website Radboud Universiteit dwingt medewerkers ongevraagd in een binair keurslijf’
-
Illustratie: Eveline Schram
OPINIE – De Radboud Universiteit dwingt haar medewerkers ongevraagd in een binair keurslijf op haar vernieuwde website. Dat zeggen Lynn de Rijk, Mieke Breukelman en Mark Dingemanse van de Letterenfaculteit. Medewerkers worden op hun profielpagina automatisch geclassificeerd als ‘dhr.’ of ‘mevr.’. ‘Dat is een privacy-probleem, ondergraaft het bestaansrecht van non-binaire personen en gaat in tegen het diversiteitsbeleid.’
Ben je één van de vele duizenden Radboudmedewerkers met een Nederlandse profielpagina, dan word je op de nieuwe universiteitswebsite volautomatisch geclassificeerd als ‘Dhr.’ of ‘Mevr.’. Daar heb je niets over te zeggen, en je kunt het ook niet veranderen of weghalen; het komt namelijk uit een interne database. Wie het tóch probeert, ondergaat een maandenlange Kafkaëske zoektocht naar de menselijke maat.
Je verwacht het niet van een organisatie die diversity officers heeft en volgens het eigen Gender Equality plan streeft naar ‘een genderbenadering die intersectionaliteit erkent’. Toch gebeurt het op de nieuwe website van de Radboud Universiteit: elke medewerker wordt tegenwoordig ongevraagd voorzien van een gegenderde aanspreekvorm, ‘Mevr.’ of ’Dhr.’. Keuze buiten die tweedeling is er niet. Keuze is er überhaupt niet: dit veld kun je niet eens zelf bewerken, de website haalt het regelrecht uit een interne personeelsdatabank.
Enige universiteit
Elke Nederlandse profielpagina van Radboudmedewerkers heeft een gegenderde aanspreekvorm, of het nu gaat om rector magnificus ‘Krieken, dhr . prof. dr. J.H.J.M. van (Han)‘ of vice-decaan en gendergelijkheidsexpert ‘Vleuten, mevr. prof. dr. J.M. van der (Anna)‘. Zelfs wie geen eigen pagina heeft, zoals Chief Diversity Officer Dr. Jualla-Van Oudenhoven, wordt nog gratuit gegenderd door de zoekfunctie van de website. Voor mensen met minder titels is de gegenderde aanspreekvorm des te prominenter: Het obligate ‘Dhr.’ of ‘Mevr.’ wordt namelijk óók in de titel van de browser tab weergegeven.
‘Minstens zo dubieus is het feit dat medewerkers geen enkele zeggenschap hebben’
Wie zit er te wachten op deze archaïsche aanspreekvorm? Geen enkele andere Nederlandse universiteit doet het zo. Erger is dat iedereen hiermee in hetzelfde binaire keurslijf geduwd wordt, ook non-binaire personen en iedereen die zich om wat voor reden dan ook niet thuis voelt in de tweedeling. Daarmee gaat de publieke website lijnrecht in tegen het uitdrukkelijke streven van de RU naar inclusie. De oude website deed dit niet, dus het is een opmerkelijke keuze.
Minstens zo dubieus is het feit dat medewerkers geen enkele zeggenschap hebben over dit veld op hun eigen profielpagina’s. Het komt uit een interne database, die weer gekoppeld is aan gegevens van het pensioenfonds en de Belastingdienst. Dat zulke velden uit interne databases lukraak publiek gemaakt kunnen worden roept vragen op over informatieveiligheid en bedrijfsprocessen.
Kafkaëske taferelen
Een archaïsche aanspreekvorm op profielpagina’s: in de grond van de zaak is het iets heel sufs dat al lang geruisloos verholpen had kunnen zijn. Maar kennelijk is er toch meer druk op de ketel nodig. Dit verhaal begint bij één van ons, Lynn, die op de website van de Radboud als ‘Mevr.’ wordt aangeduid, maar die aanspreekvorm zelf niet gebruikt. In september 2022 stuurt Lynn als beginnende PhD’er een vriendelijk mailtje naar P&O om te vragen of dit aangepast kan worden, zodat mensen die op de pagina stuiten niet op het verkeerde been gezet worden. Een vriendelijke mailwisseling volgt, maar zonder resultaat.
‘Meest opvallende is dat namen en rugnummers al snel plaatsmaken voor gezichtsloze entiteiten’
Doorgelinkte profielen
De verplichte gegenderde aanspreekvormen verschijnen automatisch overal waar zo’n profiel gelinkt wordt, bijvoorbeeld op pagina’s van onderzoeksprojecten. Breukelman is betrokken bij een project over ‘omgaan met onzekerheid in de transgender- en DSD/intersekse-zorg’, en ook op de website van dit project verschijnen de aanspreekvormen.
In die context zijn archaïsche aanspreekvormen niet alleen onnodig, ze zien er ook uit als een stellingname van de onderzoekers: alsof er voor de universiteit alleen maar een klip en klare tweedeling bestaat. Dat is nadelig voor het onderzoek, omdat het mogelijke deelnemers kan afschrikken.
In oktober trekt ook collega-PhD’er Mieke aan de bel, nu bij de afdeling Communicatie: het probleem speelt namelijk op bij het maken van een webpagina voor een onderzoeksproject naar diversiteit in gender en geslacht (zie kader). Mieke krijgt de aanbeveling om het aan te geven bij HR, want dan ‘komt er hopelijk meer prioriteit achter’.
In februari 2023 komen deze perikelen bij de lunch ter sprake en dient de derde van ons (Mark) een klacht in bij HR. Deze klacht wordt ‘ontvangen’ en prompt ‘doorgezet’. Niet dat het tot resultaat leidt. Een goede maand later besluiten we de klacht naar een hoger organisatieniveau te escaleren, wat leidt tot meer omtrekkende bewegingen. Meest opvallend in het hele proces is dat namen en rugnummers al snel plaatsmaken voor gezichtsloze entiteiten. Zo krijgen we het volgende cryptische advies: ‘De tip vanuit Centraal is om klachten te blijven sturen naar HR’.
Technisch gezien is het probleem eenvoudig op te lossen. Op de Engelse personeelspagina’s is het namelijk al zoals het hoort: geen gegenderde aanspreekvorm te vinden. De reden daarvoor is zo mogelijk nog suffer: ‘omdat uit interne data niet blijkt of iemand Ms. of Mrs. is, hebben ze het daar maar weggelaten’. Dat ontbrak er nog maar aan, dat we vijftig jaar teruggaan in de tijd en ingedeeld worden als Vrouw-Beschikbaar, Vrouw-Gehuwd of Man!
Bureaucratische systemen
De meest recente update is dat ‘de vraag bij ILS ligt’ en dat er een ’aanpassing in de portal’ nodig is. Een paar regels code vanuit het ene naar het andere sjabloon kopiëren en dan op ‘aanpassen’ drukken, zoiets zal de feitelijke handeling zijn die verricht moet worden. Moeilijk te zien waarom dit geen twee dagen maar een half jaar moet kosten. Wat we tussen de regels door lezen: er is in dat half jaar geen mens gevonden die dit belangrijk vindt en er gewoon een klap op geeft.
‘Achter die organogrammen en afkortingen zitten ook gewoon mensen’
Over mensen gesproken: op onze zoektocht naar een oplossing komen we er veel tegen, en allemaal zijn ze even begripvol en medelevend. Toch lopen we uiteindelijk allemaal tegen dezelfde muur aan: een plek waar namen en gezichten plaatsmaken voor afkortingen en systemen, en waar de complexiteit van de organisatie ons collectief boven het hoofd gegroeid lijkt. Dit is hoe bureaucratische systemen ons werk organiseren en ons zo van het werk houden.
Het is natuurlijk problematisch dat een universiteitswebsite anno 2023 ongevraagd alle medewerkers publiekelijk in een binair keurslijf drukt. Het is ook een symptoom van iets groters. Achter een website die zo werkt —die zo ontworpen is— zit een systeem dat ons ten diepste niet wil zien. Maar daar willen we ons niet bij neerleggen. De universiteit, dat zijn wij. Achter die organogrammen en afkortingen zitten ook gewoon mensen. Lieve ILS-medewerker die ons uit de brand kan helpen door dat sjabloon even te bewerken, waar zit je? Je bent nodig!
Update 29 maart: De Radboud Universiteit heeft de site dusdanig aangepast dat er geen ‘Dhr.’ of ‘Mevr.’ meer bij medewerkersprofielen staat. ‘Want het is natuurlijk niet de bedoeling van de universiteit om medewerkers het gevoel te geven dat ze ergens niet bij horen of tussen passen’, aldus Anne-Margreet van Dijk-Jonkman, manager Marketing & Communicatie.
Martin ten Theije schreef op 27 maart 2023 om 14:05
Ik hoop dat de getroffenen van dit onmenselijke websitebeleid zo snel mogelijk worden gecompenseerd. Er zal op korte termijn een verontschuldiging en verklaring moeten komen van prof. dr. van Krieken naar eenieder die dit onrecht is aangedaan. Om te voorkomen dat dergelijke wandaden blijven voorkomen vind ik dat heb CvB meer budget vrij moet maken voor het aannemen van meer diversity officers. Zo creëren we meer ruimte voor het monitoren van de inclusiviteit van personeel en systemen. Daarnaast moeten de ontwerpers van “dit een systeem dat ons ten diepste niet wil zien” berispt worden. Mijn gedachten gaan uit naar eenieder die gekwetst is.
Lynn de Rijk schreef op 27 maart 2023 om 16:12
Wat mij betreft zijn zulke stappen niet nodig, maar lief dat je hier zo zwaar aan tilt. Ik zou persoonlijk tevreden zijn wanneer we als medewerkers hierover controle hebben op onze eigen profielpagina, het gaat tenslotte over hoe mensen ons kunnen vinden. En ik begrijp van de medewerkers bij P&O en M&C die ik gesproken heb dat dit websitebeleid ook niet hun keuze is, dus als niemand hierop zit te wachten lijkt afschaffen me snel gebeurd!
mark schreef op 27 maart 2023 om 16:00
Dank voor het waarnemen van de reaguurder-honneurs Martin! Iemand moet het doen.
Letterenstudent schreef op 27 maart 2023 om 17:26
Typisch dat uitgerekend wetenschappers van de Letterenfaculteit de tijd hebben om zich hierover druk te maken…
Johannes van der Vaart schreef op 27 maart 2023 om 23:12
Tja, een universiteit die zich aan de kennis van de wetenschap houdt. Wie had dat nu gedacht?
Marouane schreef op 28 maart 2023 om 14:58
Ik kom hier per ongeluk via Google, is dit artikel satire of bloedserieus?
Medewerker schreef op 28 maart 2023 om 16:36
Bloedserieus
Peter Schipmans schreef op 29 maart 2023 om 09:38
Kafkaëske taferelen is de juiste benaming, want ook dit websitesysteem is een nachtmerriesetting waarin bureaucratie de overhand neemt, vergelijkbaar met de toeslagenaffaire.
Oh nee wacht, dit is de echte wereld waarin niet alles resoluut wordt aangepast omdat het je gevoelens heeft gekwetst. Misschien is het maar goed dat de Letterenfaculteit in een eigen bubbel leeft, de echte wereld zou haar breken.
Anne-Margreet van Dijk-Jonkman (Manager Marketing & Communicatie Radboud Universiteit) schreef op 29 maart 2023 om 16:07
Het is heel vervelend dat dit gebeurt, want het is natuurlijk niet de bedoeling van de universiteit om medewerkers het gevoel te geven dat ze ergens niet bij horen of tussen passen. We nemen het signaal serieus en hebben er daarom hard aan gewerkt om dit zo snel mogelijk aan te passen. Met zo’n grote organisatie heb je nu eenmaal te maken met complexe processen en systemen, waardoor dit soort aanpassingen soms langer duren dan gewenst is. Gelukkig zijn vanaf vandaag de voornaamwoorden ook niet meer zichtbaar op de Nederlandstalige profielpagina’s.
Fons Meijer schreef op 29 maart 2023 om 16:30
Goed stuk, Lynn, Mieke en Mark! Fijn dat jullie hebben blootgelegd dat de RU op de website ingaat tegen het eigen diversiteitsbeleid. Het heeft al gewerkt, want ik zie nu geen ‘dhr.’ en ‘mevr.’ meer bij profielpagina’s staan.
Emma schreef op 29 maart 2023 om 16:39
Ik snap niet zo goed waarom de reacties zo vilein zijn, het is toch niet prettig om maandenlang gemisgenderd te worden op je professionele pagina? Als je geen dhr. bent is het vervelend om wel zo genoemd te worden, zo simpel is het. En het is niet zo dat de auteurs direct publiekelijk stampij maakten, er is bijna een heel studiejaar overheen gegaan, en meerdere pogingen achter de schermen om het recht te trekken.
Alsof je naam maandenlang verkeerd gespeld staat. Een universiteit niet waardig. (Goed dus ook dat de unief dit zo snel heeft opgepakt na dit stuk!)
WZ schreef op 29 maart 2023 om 20:54
Ik zou graag bij alle mogelijke vormen van communicatie door mijn werkgever (Radboud) als “dhr.” willen worden aangemerkt. Dan is het namelijk duidelijk voor de mensen die mij willen vinden tot welk gender & sekse ik behoor en kan er geen twijfel over bestaan. Het kwetst mijn persoon dat mijn eigen werkgever hier niet aan mee wilt werken en ik voel mij daardoor ongemakkelijk. Worden medewerkers die dit ervaren ook tegemoet gekomen?
mark schreef op 30 maart 2023 om 10:16
Lieve Dhr. WZ, ik begrijp je zorg volledig. Je hebt nu (mede dankzij dit stuk) alle ruimte op je eigen profielpagina om deze wens aan te geven zonder dat je werkgever daarin al een keus voor jou maakt. Fijn hè?
Ik ben ook enorm blij dat je je voorkeur voor “Dhr” duidelijk aangeeft. Dat is in zichzelf een daad van ally-ship, want je laat hiermee zien dat je begrijpt dat dit niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Vergeet ook vooral niet je voorkeursvoornaamwoorden erbij te zetten om verder ongemak te voorkomen!
D. schreef op 30 maart 2023 om 13:03
Oke, dus nu is bepaald dat iedereen op voornaam /voornaam-achternaam basis gaat worden aangesproken. Onze werkgever dwingt ons dan niet meer in een binair stelsel, maar wel in een informele setting die intern misschien nog wel handig is, maar ik wil helemaal niet met mijn voornaam aangesproken worden door externen die dit ook inzien en gebruiken. Dus ik wil de mogelijkheid om aan te geven dat ik gewoon met “mevrouw” aangesproken wil worden. Maak gewoon een pagina waar je je eigen gegevens kunt aanvullen/wijzigen. Meer status heeft dit ook niet.
Lynn de Rijk schreef op 30 maart 2023 om 21:28
Helemaal mee eens! Wij hebben ook gepleit voor controle over het eigen medewerkersprofiel wat dit betreft, maar het is dus allemaal aan de interne database gekoppeld. Ergens snap ik het wel, want dat voorkomt wel dat namen onverhoopt verkeerd gespeld worden, maar ik wil ook liever dat iedereen hier zelf meer controle over heeft. Als jij mevr. erop wilt hebben staan dan wil ik dat oprecht graag voor jou! Iedereen moet toch gewoon hun voorkeursaanhef kunnen aangeven zou je denken, dat zou echt top zijn voor mensen van buiten de universiteit die ons formeel willen e-mailen.
Maar wel even voor de goede orde: “iedereen op voornaam /voornaam-achternaam basis” zoals je benoemt, dat was hoe het al jaren op de oude Radboud website was en daar kraaide geen haan naar. Dus het verbaasd me wel dat terug naar de oude naamgeving (voornaam + achternaam en eventuele titels) dan ineens bij zoveel mensen in het verkeerde keelgat schiet. Ik zou dan ook iedereen aanmoedigen die graag meer controle heeft over de eigen pagina, zoals veel mensen hierboven benoemen, daar intern achteraan te gaan. Wij als schrijvers van dit stuk zouden dat namelijk ook graag willen, maar om in ieder geval niet een aanhef te krijgen die je niet wilt, vergde al dit artikel.