2 reacties

1. Paul Voestermans schreef op 21 juni 2019 om 15:44

   In de laatste Vox staat een prachtige reeks interviews. Ik las ook Lias Fahrams bijdrage. Daarbij viel één zin mij op: “Praten over je gevoelens doe je in onze cultuur bijvoorbeeld niet, zeker niet met mensen die geen familie zijn.”

   In ons gezin – ik geef toe het is lang geleden en bijna niet meer voor te stellen – werd ook nooit over gevoelens gesproken. Toch zou niemand het in zijn hoofd halen te zeggen: in onze (Nederlandse) cultuur wordt niet over gevoelens gesproken. Toch zegt Lias het met groot gemak over Syrië.

   Dat komt vaker voor zodra het over ‘andere culturen’ gaat. Ik wil niet op alle slakken zout leggen, maar toch moet dit type spreken over gedragingen van een culturele groep worden ontmoedigd.

   Al dan niet spreken over gevoelens gaat niet vanzelf. Daar is een leerproces voor nodig en dat krijgt pas een kans als niet de hele groep op bepaalde patronen wordt vastgepind.

   De generatiegenoten van mijn vader deden het niet en het is niet in een-twee-drie duidelijk waarom niet. Waarom is het nu de gewoonste zaak van de wereld?

   Frans de Waal legt in zijn nieuwe boek uit dat we verschil moeten maken tussen emoties en gevoelens willen we iets begrijpen van het o zo welhaast ‘menselijke’ gedrag van dieren. Emoties zie je meteen en kun je meten, zegt hij ergens. Gevoelens zijn gebonden aan innerlijke beleving en krijgen soms, lang niet altijd uitdrukking in taal of op taal lijkende expressiemiddelen. Gevoelens zijn cognitief doordringbaar en hebben gevestigde vormgevingspraktijken nodig om tot uitdrukking te komen. Ze verschillen daardoor van mens tot mens maar ook van groep tot groep. Maar daarmee is niet gezegd dat je die groepsnuances uit het oog mag verliezen door de vormgeving onachtzaam te verbinden met culturele labels die voor hele volkeren gebruikt worden. Vandaar dat de zin: “in onze cultuur wordt niet over gevoelens gepraat” veranderd moet worden in: er zijn gezinnen waar niet over gevoelens gepraat wordt.

   Het lijkt muggenzifterij, maar dat is het niet zodra je gedragingen ter sprake brengt die veel ingrijpender zijn dan ongemak bij het uiten van gevoelens: denk aan eerwraak, besnijdenis van vrouwen, autoriteitsverhoudingen tussen ouders en kinderen en mannen en vrouwen. Daar hele culturen voor verantwoordelijk maken maakt het vrijwel onmogelijk om er iets van te zeggen of te vinden. Het is immers “hun cultuur”.

   De reden dat ik zo hamer op wat een slip of the tongue lijkt en in het voorbijgaan gezegd in een verder prachtig interview is dat het illustreert wat integratie en identiteitspolitiek tot bottlenecks in de huidige samenleving maken. Dat is het achteloos hele culturen tot oorzaak maken van gedragingen die in feite verraden dat de ene groepering nog niet van de andere geleerd heeft om: inderdaad gevoelens te uiten, vrouwen rechten te geven, mannen van hun autoritaire krampen te verlossen enzovoort.

   Reageren | Dit is niet ok

2. Dr. Wim Heezen schreef op 3 september 2019 om 11:43

   Prima!

   Reageren | Dit is niet ok