Nijmegen krijgt een eigen festival voor wetenschapsfilms. Weet je niet goed wat je je daar bij voor moet stellen? Martijn Stevens, docent bij Algemene Cultuurwetenschappen, geeft je alvast een paar goede voorbeelden om het weekend mee door te komen.

 

Martijn Stevens, universitair docent bij Algemene Cultuurwetenschappen, ziet de wetenschapsfilm niet alleen als een geschikt medium om de wetenschap dichter bij het publiek te brengen, maar ook als manier om het politieke debat en de politieke besluitvorming te beïnvloeden. ‘Denk bijvoorbeeld aan An Inconvenient Truth uit 2006: hoewel deze film hevig is bekritiseerd en de wetenschappelijkheid ervan discutabel is, was de maatschappelijke impact ervan aanzienlijk.’

Omdat het genre van de wetenschapsfilm zo breed is, verdeelt Stevens het genre in drie onderdelen: de film over de wetenschapper, de film over een wetenschappelijk experiment en als laatste het geromantiseerde beeld van de wetenschapsbeoefening.

De wetenschapsbeoefening
‘De eerste film die mij te binnen schiet bij een wetenschapsfilm is Das Experiment uit 2001.’ De film is gebaseerd op een boek dat weer gebaseerd is op een wetenschappelijk experiment. In het experiment worden proefpersonen verdeeld in twee groepen: gevangenen en bewakers. Al vrij snel loopt het experiment uit de hand als de bewakers megalomane trekjes beginnen te vertonen. ‘Het laat de wetenschap in een breder perspectief zien en gaat in op de ethische kant van wetenschappelijk onderzoek. Een andere aanrader is The Fly uit 1986. Deze film gaat over een briljante wetenschapper die door een mislukt experiment langzaam verandert in een vlieg. Misschien niet zo’n goede film, maar Jurassic Park (1993) is daar ook een voorbeeld van.’

Alfa versus bèta
Volgens Stevens is er een duidelijke verdeling te zien in films over alfa- en bètawetenschap. ‘Films over bèta’s en hun onderzoek gaan over excentrieke professoren en meestal over hun uit de hand gelopen experimenten.’ Van alfawetenschap wordt een romantischer beeld geschapen volgens Stevens. ‘Neem nou het personage van Indiana Jones, de archeoloog die wordt afgebeeld als avonturier. Het gaat dan echt om het mysterie en de zoektocht. Andere voorbeelden zijn The Name of the Rose uit 1986 en Lara Croft: Tomb Raider uit 2001.’

Good will hunting
Een persoonlijke favoriet van Stevens is Good Will Hunting uit 1997. ‘Het is een beetje sentimenteel, maar het geeft een mooi beeld van wat je als universiteit met mensen kunt doen en hoe mensen veranderen. Het past ook helemaal bij de slogan van de Radboud Universiteit: Change perspective.’